Concert 30 maart 2012

Vrijdag 30 maart 2012, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Iván Fischer
Mark Padmore, tenor (Evangelist)
Peter Harvey, bas (Christus)
María Espada, sopraan
Renate Arends, sopraan
Ingeborg Danz, alt
Barbara Kozelj, alt
Henk Neven, bas
Groot Omroepkoor
Nationaal Jongenskoor

Bach: Matthäus-Passion

Mijn laatste Matthäus was in 2008, toen ik voor de uitvoering onder Colin Davis koos in plaats van die onder Fischer (zie hier de weblog daarvan); dat was geen goede uitvoering. Een jaar ervoor wel een goede bij het KCO en Norrington (zie hier). En nu dan toch onder leiding van Iván Fischer (mijn aanname in 2008 bleek correct), die in juni ook nog Parsifal komt dirigeren: Fischer beheert de muzikale Goede Vrijdag bij het KCO dit seizoen. Ik vond deze Matthäus-Passion meer dan prachtig. In de koralen en aria's hing een fraaie gedragen, afgewogen stemming, terwijl de vertelling door evangelist Mark Padmore uitblonk in een aangrijpende dramatiek en vocale schoonheid. Nog nooit eerder draaide een uitvoering van de Matthäus zo om de Evangelist. In de opstelling van koren, orkest en solisten links en rechts, stond hij naast de dirigent centraal op het podium. Padmore zong veelal lyrisch, maar soms legde hij zulke nadruk op woorden dat zijn vertelling door merg en been ging. Fischer koos voor een scherpe deling tussen de solisten, koren en orkesten 1 en 2, dus er waren twee sopranen, twee alten, twee tenoren en twee bassen voor de aria's. María Espada, Ingeborg Danz en Henk Neven verdienen aparte vermelding voor hun mooie uitvoeringen. Ook het Groot Omroepkoor zong groots; het half uit meisjes en jongens bestaande Nationaal Jongenskoor stond bij het openingskoor dicht rondom de dirigent, en zong verder voor en na de pauze alle koralen uit het hoofd mee. De zaal was doodstil; de luchtverversing ging pas vlak voor het einde aan, dus ervoor was er al iemand op het zijbalkon ingestort vanwege de hoge temperatuur - het kost meteen de concentratie van het halve publiek. Maar goed, als je tijd dan toch gekomen is dan is zo'n Matthäus wel een goede gelegenheid.

Opera 27 maart 2012

Dinsdag 27 maart 2012, Muziektheater Amsterdam
De Nederlandse Opera

Händel: Deidamia

Deidamia - Sally Matthews
Nerea - Veronica Cangemi
Achille - Olga Pasichnyk
Ulisse - Silvia Tro Santafé
Fenice - Andrew Foster-Williams
Concerto Köln o.l.v. Ivor Bolton

Wie had dat gedacht: 'voor het lekker' een tweede keer naar een Händel-opera. Maar de kwaliteiten van deze Deidamia-productie zijn inmiddels overal bejubeld. En ik heb wederom een verrukkelijke avond gehad. Het Concerto Köln speelde nog strakker dan bij de première en er werd weer uitstekend gezongen en geacteerd. De enscenering is bont, er is altijd wel beweging. Maar het is nergens over de top. De wijze waarop zo'n lange da capo-aria precies op het moment dat deze langdradig begint te worden een vrolijke acteerscene meekrijgt, bewijst dat de regisseur de partituur uiterst nauwkeurig heeft bestudeerd. Als er dan ook goede zangers en een prima orkest zijn, dan zijn de ingrediënten voor een goede voorstelling aanwezig.

Concert 22 maart 2012

Donderdag 22 maart 2012, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Trevor Pinnock
Andreas Sundén, klarinet

Haydn: Symfonie nr. 83
Mozart: Klarinetconcert
Mozart: Symfonie nr. 41

In 2009 maakte Trevor Pinnock een zeer geslaagd debuut bij het KCO (zie hier de weblog daarvan) en ook nu was de chemie tussen het orkest en deze authentiekeling hoorbaar aanwezig. Ik heb van Pinnock vele cd’s in de kast staan (Bach, Handel, Vivaldi en Haydn); cd’s uit de jaren tachtig en negentig die de tand des tijds uitstekend weten te doorstaan en die ik nog regelmatig beluister. Zijn interpretaties zijn fris, muzikaal, onopgesmukt; zo ook de uitvoeringen tijdens dit concert. De Kip van Haydn bleek een feestje van subtiliteit, met een speelse componist en een spits en alert spelend orkest als toeleveranciers. Het Klarinetconcert van Mozart stond in 1985 voor het laatst op de lessenaars van het orkest, en dat was mijn eerste bezoek aan het Concertgebouw(orkest): zie hier de weblog van dat voor mij memorabele concert. Sunden, soloklarinettist bij het KCO, speelde uitstekend. Na de pauze kreeg de Jupiter-symfonie een stevige en spannende uitvoering. Jammer dat Pinnock de rol van de trompetten onderbelicht hield; ik miste daardoor de felheid die Harnoncourt en ook Krips bij hun opnames met dit orkest in dit meesterwerk legden. Desalniettemin: Pinnock moet maar regelmatig terugkeren bij het KCO. Ik zou zeggen: gooi er een ruime Haydn-cyclus tegenaan.

Concert 16 maart 2012

Vrijdag 16 maart 2012, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Valery Gergiev
Leonidas Kavakos, viool

Dutilleux: Métaboles
Sibelius: Vioolconcert
Prokofiev: Symfonie nr. 5

Gergiev heb ik vele keren in het Concertgebouw zien dirigeren, maar slechts een keer eerder bij het Koninklijk Concertgebouworkest: begin jaren negentig verzorgden zij een weergaloze Vuurvogel van Strawinsky. Toch was het orkest niet gecharmeerd van met name de repetitiegewoontes van deze Rus; zijn laatste gastoptreden bij het orkest was in 1995. Het orkest is inmiddels flink verjongd, en Gergiev mocht op herhaling. Het leverde wederom een groots concert op. Ik ben geen Prokofiev-liefhebber, en ook zijn bekendste symfonie (naast de Klassieke) vind ik niet overal even mooi. Maar het kreeg een glanzende, warmbloedige en soms flitsende vertolking. Bij het slotapplaus lieten orkest en dirigent duidelijk hun waardering voor elkaar blijken. Voor de pauze was de show echter al gestolen door Leonidas Kavakos, met wie het orkest een warme vriendschapsband onderhoudt. Kavakos brak internationaal door met zijn bekroonde opname van het vioolconcert van Sibelius en die opname is nog steed een favoriet in mijn collectie. Nu dan live, en het resultaat was zo mogelijk nog beter. Kavakos speelde nagenoeg perfect, met een mate van autoriteit die je zelden ziet en hoort, de muziek volledig beheersend. Het stuk van Dutilleux kon mij niet bekoren.

Opera 15 maart 2012

Donderdag 15 maart 2012, Muziektheater Amsterdam
De Nederlandse Opera

Händel: Deidamia

Deidamia - Sally Matthews
Nerea - Veronica Cangemi
Achille - Olga Pasichnyk
Ulisse - Silvia Tro Santafé
Fenice - Andrew Foster-Williams
Concerto Köln o.l.v. Ivor Bolton

Bij een Händel-opera denk ik als eerste: oh mijn God, hoe kom ik die 40 da capo-aria's door! Eerdere opvoeringen van Händel-opera's door DNO waren niet altijd geslaagd, maar deze ook in naam bij mij volslagen onbekende Deidamia bleek een grandioze voltreffer. Muziek, enscenering, zangers, orkest: het was een grandioze opera-avond. Regisseur David Alden vergreep zich ooit aan een gruwelijke Un ballo in Maschera, begin jaren negentig, en bleek in 2009 beter te kunnen met Cavalli's Ercole amante (zie hiervan hier de weblog daarvan). Maar nu blijkt hij tot volle wasdom gekomen met deze oogstrelende, leuke en suggestieve uitbeelding van dit pre-trojaans verhaal. Dat openingsbeeld van de koning in witlinnen pak bovenop een grote griekse zuil gezeten: hoe simpel en prachtig kun je het bedenken! Maar goed, een fantastisch zingende Sally Matthews (haar nachtegaal-aria aan het slot van het eerste bedrijf zet de boel in vuur en vlam), een verrukkelijke Olga Pasichnyk die én geweldig zingt én nog beter acteert, Silvia Tro Santafé die niet voor haar onderdoet... De voorstelling is een lust voor oor en oog. Ik zou mezelf tot voor kort ervoor voor gek hebben verklaard, maar ik heb 'voor het lekker' een los kaartje gekocht voor een tweede keer.

Concert 9 maart 2012

Vrijdag 9 maart 2012, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons
Dmitri Sitkovetsky, viool

Britten: Vioolconcert
Bruckner: Symfonie nr. 6

Enkele jaren geleden hoorde ik het Vioolconcert van Benjamin Britten voor het eerst, geweldig gespeeld door Janine Jansen. Nu wederom dit zelden gespeelde werk bij het KCO, nu gespeeld door Dmitri Sitkovetski. Door zijn wat afstandelijke benadering had de uitvoering niet die kracht van die eerste keer, maar de begeleiding door het orkest was bijzonder fraai. De recensie in NRC Handelsblad van de uitvoering de avond ervoor repte over intonatieproblemen bij Sitkovetski, maar dat vond ik alleszins meevallen. Opvallend vond ik wel de wat koele houding tijdens het aanvangs- en slotapplaus van het orkest ten opzichte van de violist. Normaliter krijgt een solist altijd een warm welkom van de orkestleden, maar nu bleef dat achterwege. Wat zou daarvoor de reden zijn geweest? Na de pauze een fantastisch gespeelde Zesde van Bruckner. Jansons blijkt ook in Bruckner een grootmeester. De symfonie klonk transparant, vloeiend en perfect gedoseerd. Ik hoorde details die ik nog niet eerder hoorde in deze voor mij overbekende symfonie. Jansons kan met het orkest doen wat hij wil, en zijn interpretaties zijn nagenoeg altijd interessant en treffend. Later dit voorjaar komt er nog een heerlijk Strauss-concert!

Concert 28 februari 2012

Dinsdag 28 februari 2012, Concertgebouw Amsterdam
Chamber Orchestra of Europe o.l.v. Bernard Haitink
Jessica Rivera, sopraan
Karen Cargill, mezzosopraan
Roberto Sacca, tenor
Hanno Müller-Brachmann, bas-bariton
Groot Omroepkoor

Beethoven: Symfonie nr. 1
Beethoven: Symfonie nr. 9

Een prachtige afsluiting van de Beethoven-cyclus. De vlijmschepe finesse die Haitink en zijn orkest in de Eerste bereikten, gaven deze symfonie vleugels. Zo gespeeld werd het een volwaardig meesterwerk. In het openingsdeel van de Negende moesten mijn oren voor het eerst tijdens deze cyclus opeens wennen aan de beperkte grootte van het orkest. Ik leerde deze symfonie kennen via de opname uit het begin van de jaren zestig door Von Karajan, die in dit openingsdeel alle registers opentrekt. Ook bij andere opnames komt dit openingsdeel relatief fors uit de verf, en nu in de zaal miste ik toch wat kracht. Het zal aan mijn oren gelegen hebben, want de uitvoering paste uitstekend binnen de interpretatie van Haitink. Het tweede deel werd scherp en grandioos gespeeld. Het derde deel werd het hoogtepunt. Wat een cantabile en wat een gaaf spel! Ik hoorde het deel nooit eerder zo mooi. Het slotdeel is de bekende uitsmijter, bijzonder fraai gezongen door het koor (later dit voorjaar mag het helemaal aan de bak in de Missa solemnis met Harnoncourt). Het solistenkwartet heeft altijd een wat ondankbare aak in dit slotdeel, maar het kweet zich prima van zijn taak. Een luid bejubeld concert, en terecht! Ik prijs me gelukkig deze cyclus in zijn geheel gehoord te hebben.