30 maart 2007

Concert 22 maart 2007


Donderdag 22 maart 2007, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Donald Runnicles
Hillevi Martinpelto, sopraan
Bo Skovhus, bariton

Elgar: Enigma-variaties
Zemlinsky: Lyrische symfonie

Dit niet alledaagse programma is de voorbije week maar liefst vijf keer gespeeld; ik bezocht de eerste van deze rij. De Enigma-variaties hoorde ik eens eerder met het KCO, gedirigeerd door Charles Dutoit. Dat was lang geleden. Het blijft een vreemd stuk dat nergens echt op- en openbloeit, ook niet in het overbekende Nimrod. Het is naar mijn idee net iets te cynisch, en dat is altijd ongemakkelijk. De andere grote Elgar-composities zijn het ook allemaal net niet (de eerste symfonie, het cello- en vioolconcert): mooie momenten, maar of te lang, of te eendimensionaal. Je zult het als land maar met zo'n componist als dé nationale componist moeten doen. Wij hebben dan toch maar een Peter Schat... Na de pauze de Lyrische symfonie van Zemlinksy. Die hoorde ik ook al eens eerder, begin jaren negentig met Chailly. De beleving was hetzelfde: een interessant stuk maar zeker geen meesterwerk. Nergens een fraaie melodie of aangrijpende eenheid van tekst en klank. Het stuk moet het hebben van een paar opvallende samenklanken, de instrumentatie en het optreden van de twee zangers. Dat was deze avond heel behoorlijk, vooral door de sonoor zingende bariton Bo Skovhus. Ik kende hem alleen als Graaf Danilo Danilowitsch van die heerlijke opname van Die Lustige Witwe gedirigeerd door Gardiner. Ruim tien jaar later blijkt hij nog steeds prima bij stem. Hillevi Martinpelto zong zuiver, maar haar kleine stem was niet altijd opgewassen tegen het orkestgeweld. Het orkest werd door de wat woest uitziende en ogenschijnlijk onbeholpen dirigerende Donald Runnicles goed bij elkaar gehouden. Maar zoals uit mijn woordkeus al zal zijn opgevallen was dit concert niet helemaal mijn cup of tea. Toch een fraaie foto van een jonge Zemlinsky; hij schijnt geen eenvoudig leven geleid te hebben.

19 maart 2007

Concert 18 maart 2007


Zondag 18 maart 2007, Concertgebouw Amsterdam
Wiener Philharmoniker o.l.v. Christian Thielemann

Bruckner: Symfonie nr. 8

Wanneer de Wiener Philharmoniker Bruckner spelen, dan zijn twee van de drie noodzakelijke elementen voor een perfecte avond aanwezig. Dit klasseorkest heeft met zijn superieure strijkers en zijn niet na te bootsen lage klank geproduceerd door de celli, bassen en het koper de perfecte 'sound' voor Bruckner. Bovendien spelen de Wiener altijd enorm geconcentreerd. Het derde element is natuurlijk de dirigent en zijn interpretatie, en met Thielemann stond er wellicht niet de allerbeste, maar zeker toch een heel goede Brucknerdirigent op de bok. Dus ja, het was erg fraai zondagavond. Thielemann is een onhandige slungel en oogt met zijn oerduitse kop misschien niet als de meest vriendelijke dirigent, dirigeren kan hij. Ik herinner me een prima Pathétique met het KCO, en ook een goede Zevende Bruckner met zijn eigen Münchense orkest. Deze Achtste Bruckner mocht er eveneens zijn. De inzet van het Adagio was hemels en de opbouw van het openingsdeel en de Finale van grote klasse. Thielemann hield de klank soms opvallend klein; soms leek het wel kamermuziek. Ik miste wel een goede balans tussen de strijkers en de houtblazers; deze laatsten vielen soms helemaal weg. Gezien de aandacht die Thielemann aan de strijkers gaf mijns inziens een bewuste keuze. Het zij zo; ik heb enorm zitten genieten van dit grandioze orkest. Volgend jaar spelen ze met Gergiev Berlioz en Tsjaikovksy - weer eens wat anders. Moge Thielemann, liever dan die prutser van een Barenboim, weer snel terugkeren bij het KCO.

17 maart 2007

Concert 16 maart 2007










Vrijdag 16 maart 2007, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Esa Pekka Salonen
Lang Lang, piano

Beethoven: Pianoconcert nr. 4
Sibelius: Lemmikäinen-suite

Ik ben een groot liefhebber van de muziek van Sibelius. Helaas worden zijn meesterwerken nog veel te weinig gespeeld. Het KCO is op papier een ideaal orkest voor Sibelius, dus als de gelegenheid zich voordoet... Enfin, de eerste uitvoering van de complete Lemmikäinen-suite door het KCO gedirigeerd door de Fin Salonen kon ik niet missen. Ik moet bekennen die suite zelf ook nog nooit in zijn geheel beluisterd te hebben, en daarmee heb ik mezelf enorm tekort gedaan (ik heb overigens wel twee uitvoeringen in de kast staan: Colin Davis met het London Symphony en Osmo Vanskä met het Lahti Symphony!). Het stuk gaat integraal op de iPod! Wat een sublieme, rijke muziek. Het eerste deel Lemmikäinen en de jonkvrouwen van het eiland is wat breedsprakig, maar de instrumentatie is geweldig. De schoonheid van De zwaan van Tuonela is genoegzaam bekend. Dat geldt niet voor wat mij het subliemste deel van deze suite lijkt: Lemmikäinen in Tuonela. Halverwege het deel schreef Sibelius één van zijn mooiste stukken muziek. Deze twee laatstgenoemde delen werden overigens in omgekeerde volgorde gespeeld. Het slotdeel Lemmikäinens keert huiswaarts is een heerlijk felle uitsmijter. De suite werd door het KCO onder de bezielende leiding van de eeuwig jong uitziende Salonen fraai en veelkleurig uitgevoerd. Het orkest was wel hoorbaar te onbekend met deze muziek om die extra lading mee te geven wat ze bij Bruckner en Mahler wel kunnen. Meer Sibelius derhalve, en dan niet alleen de Tweede en Vijfde symfonie! Hieronder een prachtige foto van de oude Finse meester - ik heb hiervan een ansichtkaart aan de muur van mijn studeerkamer hangen. Als je op de foto klikt krijg je hem helemaal fraai op je scherm. Ik zal eens een aparte log aan Sibelius wijden.
Voor de pauze excelleerde de jonge Chinese pianist Lang Lang in Beethovens Vierde pianoconcert, een relatief timide concert dat desondanks in veel opzichten een baanbrekend werk is. Het tweede deel is hondsmoeilijk om uit te voeren, maar Lang Lang en Salonen kregen het voor elkaar de balans perfect te laten zijn.

09 maart 2007

Concert 3 maart 2007


Zaterdag 3 maart, Concertgebouw Amsterdam
Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Valery Gergiev
Silvana Dussmann, sopraan

Wagner: Wesendonk-Liederen
Mahler: Symfonie nr. 1


Concerten van Gergiev zijn altijd bijzonder. Zeker niet altijd perfect, maar nooit saai of routineus. Ook tijdens deze matinee hing er een speciale spanning in de zaal, die door Gergiev werd opgeroepen. De Wesendonk-Liederen van Wagner werden goed gezongen door de Weense Sinvana Dussmann, maar nog intenser begeleid door het Rotterdamse orkest en Gergiev. Mijn aandacht ging natuurlijk vooral uit naar Gergievs interpretatie van Mahlers Eerste symfonie. Die was prachtig en verfijnd, met aandacht voor de details (die ik soms nog niet eerder had gehoord). Volledig tevreden was ik na afloop echter niet, en dat lag aan het orkest. Er waren iets teveel missertjes en slordigheden. Hoe goed het Rotterdams Philharmonisch ook is, met het KCO zou Gergiev een sublieme uitvoering gegeven hebben, en dat was deze middag niet het geval. Gergiev heb ik één keer met het KCO gehoord (een fenomenale Vuurvogel), maar diens variabele gedrag viel niet goed bij het orkest. Het schijnt dat ook de Rotterdammers hier een beetje genoeg van beginnen te krijgen. Volgend jaar in de serie Wereldberoemde symfonieorkesten twee keer Gergiev: met het London Symphony (waar hij vanaf de zomer chef is) en met de Wiener - ik kijk er al naar uit.