24 september 2018

Concert 23 september 2018

Zondag 23 september 2018, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Michael Sanderling

Andriessen: Mysteriën
Bruckner: Symfonie nr. 3

Vorige maand dirigeerde Manfred Honeck ook al de Derde Bruckner, en die heerlijke uitvoering (zie hier) mocht niet de enige zijn: de reguliere abonnementsconcerten werden nu door Michael Sanderling overgenomen, dus snel een kaartje gekocht. Het bleek een in vele opzichten confronterend en geweldig concert. Allereerst Andriessens Mysteriën voor de pauze: het KCO-opdrachtwerk aan Louis Andriessen werd in 2013 voor het eerst opgevoerd o.l.v. Mariss Jansons - lees mijn weblog toen! Andriessen en Jansons konden het niet goed met elkaar vinden, maar hoe goed dat Gatti het zesdelige stuk wilde hernemen en Sanderling het kundig overnam! Het mag een KCO-repertoirestuk worden, wat mij betreft. En ja, dan toch weer die Derde Bruckner, net als vorige maand de derde versie uit 1889. Maar voor de rest alleen maar verschillen met die uitvoering. In de jaren negentig hoorde ik twee (of drie?) keer Kurt Sanderling bij het KCO, met in ieder geval de Zevende Bruckner en de ander keer tja, de Derde of Vierde? - Ik weet het niet meer. Maar wat ik wel herinner: het waren trage, statige, gedragen uitvoeringen, gedirigeerd met autoriteit. En zo dirigeerde nu ook zijn zoon: pas enkele jaren dirigent (daarvoor solocellist), maar het orkest zijn kijk op dit stuk evenzeer met autoriteit opleggend. De eerste twee delen hoorde ik nooit eerder zo spannend-traag (of het moet onder zijn vader zijn geweest). En het orkest speelde grandioos; de zaal hield zijn adem in en ik wist zelf evenzeer nauwelijk hoe ik het zoeken moest. Michael Sanderling moet stellig terug, weer met Bruckner! Over de familie Sanderling gesproken: vader Kurt Sanderling was natuurlijk de grote dirigent, maar nog voor ik hem bij het KCO zag en hoorde, ging ik als Leidse student eens (ergens rond 1985) naar een concert in de Stadsgehoorzaal, waar het Residentieorkest speelde o.l.v. Thomas Sanderling - zoon uit een eerder huwelijk van vader Kurt. Schumanns Rheinische, dat weet ik nog. Maar goed: houd die andere zoon Michael in de gaten! Ik gun hem een foto maar het mysterie Bruckner gaat boven alles. Die boerenkop (klik erop), en dan toch de meest grandioze symfonische muziek daaruit ontstaan...

09 september 2018

Opera 8 september 2018

Zaterdag 8 september 2018, Concertgebouw Amsterdam
Opera concertant

Moessorgski: Boris Godoenov

Boris - Alexander Tsymbalyuk
Fjodor - Olivia Vermeulen
Xenia - Tetiana Miyus
Sjoejski - Frank van Aken
Pimen - Ante Jerkunica
Grigory - Dmitry Golovnin
Marina - Alisa Kolosova
Rangoni - Vladislav Sulimsky
Varlaam - Alexander Krasnov
Joerodivy - James Kryshak
Vlaams Radio Koor, Groot Omroepkoor
Radio Philharmonisch Orkest o.l.v. Pablo Heras-Casado

Het is precies tien jaar geleden dat ik deze opera voor het laatst hoorde, bij DNO. Zie hier en hier. En wederom zorgde Facebook ervoor dat ik enkele dagen voor dit concert een perfecte plaats midden in de zaal kon kopen. Een week geleden waren er slechts podiumplaatsen te koop - bij zo'n concertante uitvoering waar de zangers naast de dirigent staan geenszins ideaal. Maar kennelijk komen er enkele dagen voor zo'n concert goede zaalplaatsen beschikbaar en gaat Facebook los. Enfin, drie dagen voor dit concert kocht ik een kaartje op rij 20 aan het middengangpad. Wat een opera is dit toch; die verbazing die ik eind jaren tachtig tijdens het eerste Muziektheater-seizoen had, toen ik totaal onvoorbereid deze opera voor het eerst hoorde, had ik nu wederom. De koorscènes van de proloog, de vertelling van Pimen in de eerste akte, de confrontatie tussen Boris en Sjoejski en de daaropvolgende overpeinzingen van Boris, en dan nog die vertelling van Pimen in de vierde akte en de doodsstrijd van Boris daarna: wat een grandioze, aangrijpende muziek. De twee pauzes tijdens dit concert gaven me voldoende tijd het uitgebreide programmaboekje te lezen over de historische achtergronden en vooral de versiegeschiedenis van deze opera. Heras-Casado dirigeerde de 1872-versie, inclusief de zogenaamde Poolse akte, en de scène die volgt op de dood van Boris. Mijn opname o.l.v. Cluytens en Boris Christoff - die daarop zowel Pimen, Varlaam en Boris zingt - biedt die scènes ook, maar de laatste twee zijn omgedraaid zodat de opera eindigt met de dood van Boris. Dat was tijdens dit concert wel een rare gewaarwording: Boris dood, en dan nog die gekke scène met de pelgrims en de Joerovidi (hoe mooi zijn te zingen muziek ook is). Enfin: wat een uitvoering! En dan vooral: wat een Boris! Alexander Tsymbalyuk is begin 40, en wat een stem! Hij zong op volle kracht, en met een stemkleuring zoals ik nog nooit bij een bas hoorde. Hij deed Christoff even helemaal vergeten. Hij drukte me met zijn stem diep in mijn stoel. Dat deed Ante Jerkunica als Pimen evenzeer - Tsymbalyuk en Jerkunica waren de twee grote sterren van deze uitvoering. De andere zangers deden nauwelijks voor hen onder, en koor en orkest zongen en speelden groots. Heras-Casado dirigeerde nauwkeurig - hoe geweldig: een Boris Goedoenov in het Concertgebouw. Ik zag het portert hierboven van Ilja Repin ooit in het echt - hoe dicht kun je bij die onnavolgbaar eigenaardige Moessorgski eigenlijk komen?

02 september 2018

Concert 29 augustus 2018

Woensdag 29 augustus 2018, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Bernard Haitink

Mahler: Symfonie nr. 9

Door 'de val' moest Haitink in juni het zondagmiddagconcert afzeggen (zie hier en hier), en door de Gatti-perikelen sprong de eredirigent - twee chefdirigenten tussenin - zomaar in om een concert van een weggestuurde kersverse nieuwe chef over te nemen, en daarmee ook het afgezegde concert alsnog goedmakend. En het was een onvergetelijk concert, Haitink ten voeten uit. Want ruim twee maanden later beziet hij die Negende Mahler toch weer net iets anders. Was het begin juni vloeiend en gedreven, nu was het opeens broos, veel trager en uiterst fragiel. De zaal hield ruim anderhalf uur zijn adem in, ook ik wist soms niet meer of ik durfde te ademen. Ik schreef het al vaker: hoe aangrijpend dat vierde deel ook is, het openingsdeel is de ultieme Mahler waarin alles samenkomt wat hij muzikaal te vertellen heeft. En het klonk nu weer anders dan begin juni, even spannend en nieuw. Ook op zijn 89ste verrast Haitink keer op keer.