31 mei 2009

Concert 26 mei 2009


Dinsdag 26 mei 2009, Concertgebouw Amsterdam
Orchestre des Champs-Elysées o.l.v. Philippe Herreweghe
Patricia Kopatchinskaya, viool

Beethoven: Vioolconcert
Beethoven: Symfonie nr. 3

Violiste Patricia Kopatchinskaya maakte er voor de pauze een visuele en interpretatieve show van. Het Vioolconcert van Beethoven voorzag ze van allerlei improvisatorische motieven, die eigenlijk best interessant waren. De cadens van het eerste deel was een een-tweetje met de paukenist, en ook in de overgang van het tweede deel naar het slotdeel speelde Kopatchinskaya een uitgebreide cadens. Naast deze noviteiten was er verder een prima vertolking van het Beethoven-concert, waarin de nadruk lag op de uitersten. Zacht was hier fluisterzacht (het langzame deel klonk werkelijk bijzonder fraai), en hard was bijzonder krachtig. Van mij mocht het wel zo, zeker ook vanwege de fraaie harmonie met het orkest van Herreweghe. Kopatchinskaya bediende het publiek na het concert nog van enkele Bartok-stukjes, deels samen met de concertmeester gespeeld, en deels voorzien van mondelinge klanken: erg grappig. De uitvoering van de Eroïca na de pauze vond ik echter het werkelijke hoogtepunt van het concert. Het Orchestre des Champs-Elysées van Herreweghe behoort tot de beste die er zijn. De muziek klinkt bij Herreweghe immer natuurlijk en beheerst, maar nergens vanzelfsprekend. Het Scherzo hoorde ik nog nooit zo subliem gespeeld; de transparantie die authentieke orkesten kenmerkt werd hier perfect uitgebuit. Een heerlijke uitvoering van de Eroïca. Als toegift nog het tweede deel uit de Paukenslag-symfonie van Haydn; dat smaakte naar meer!
Als ik me niet in mijn agenda vergis was dit mijn laatste geplande concert in het Concertgebouw van dit seizoen. Pas eind augustus heb ik weer de eerste concerten gepland staan. Drie maanden zonder Concertgebouwbezoek komt mij als onoverbrugbaar lang over. Ik ga maar eens kijken welke interessante concerten in de tussentijd gegeven worden.

25 mei 2009

Concert 22 mei 2009


Vrijdag 22 mei 2009, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Gustavo Dudamel
Jean-Yves Thibaudet, piano

Chávez: Sinfonia india
Grieg: Pianoconcert
Prokofiev: Symfonie nr.
5

Een overrompelend, extatisch, uniek en sensationeel debuut van de pas 28-jarige Dudamel bij het KCO. Dudamel lijkt wel de Obama van de klassieke muziek: hij overtuigt meteen en op alle fronten, iedere reserve verdwijnt als sneeuw voor de zon. Wat vooral duidelijk was: Dudamel had het KCO niet alleen volledig in zijn greep maar de orkestleden straalden van begin tot eind een bovenmatig speelplezier uit. En dat vertaalde zich in een spetterende uitvoering van de inhoudelijk wat eendimensionale, maar ritmisch onweerstaanbare Tweede symfonie van de mexicaanse componist Carlos Chávez. Het stuk werd geweldig gespeeld, en knalde de zaal in. Het Pianoconcert van Grieg hoorde ik ooit eens fijnzinniger gespeeld door Leif Ove Andsnes, maar deze uitvoering was spannend, had grandeur en had in het tweede deel een bijzonder intieme sfeer. Hier liet Dudamel zich kennen als een uitstekend begeleider. In de Vijfde van Prokofiev zijn het vooral het tweede en vierde deel die me kunnen bekoren, en met name dat Allegro marcato werd werkelijk subliem gespeeld: bijtend, scherp, virtuoos. Maar ook in de meer lyrische delen 1 en 3 speelde het orkest prachtig en gedreven. Dudamel straalt een enorme energie uit die bij de orkestleden als vanzelf tot ontbranding lijkt te komen. Die jongen dirigeert met zijn hele ziel en zaligheid, maar tegelijkertijd ook met autoriteit. Enfin, inderdaad het natuurtalent waar iedereen hem voor houdt; hij heeft mij, de rest van het publiek en zeker ook het KCO daarvan in één klap overtuigd. Snel vastlegen voor een volgende keer!

24 mei 2009

Opera 18 mei 2009


Maandag 18 mei 2009, Muziektheater Amsterdam
De Nederlandse Opera

Janácek: De zaak Makropulos

Emilia Marty - Cheryl Barker
Albert Gregor - Raymond Very
Vítek - Guy de Mey
Kristina - Marisca Mulder
Jaroslav Prus - Dale Duesing
Janek - Andrew Tortise
Kolenatý - François Le Roux
Koor van De Nederlandse Opera
Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Yannick Nézet-Séguin

Goed om deze productie die in 2002 in premiere ging nog eens terug te zien. Maar ik moet bekennen dat ik eventuele volgende reprises aan mij voorbij zal laten gaan. Dat ligt niet aan de prima enscenering van Ivo van Hove, of de meer dan uitstekende uitvoerenden. Maar vooral aan Janacék en mij; ofwel: ik houd niet zo van deze componist in het algemeen, en deze opera in het bijzonder. De muziek is geenszins modern, overwegend lyrisch (zeker bij Nézet-Séguin), maar deze bestaat uit kleine fragiele brokstukjes die nergens uitgroeien tot lange meeslepende bouwwerken. De dramatiek (ook in het verhaal) wordt pas in het laatste kwartier indringend, maar daarvoor had ik wel al bijna anderhalf uur moeten vechten tegen de slaap, en erg nadrukkelijk de aftellende televisie in de gaten gehouden. Er werd prachtig gezongen, overtuigend geacteerd, gloedvol gespeeld door het Rotterdams Philharmonisch onder leiding van hun sterk dirigerende chef, maar het leverde mij geen onvergetelijke operavoorstelling op. Ach ja, je kunt niet van alles houden.

19 mei 2009

Concert 15 mei 2009


Vrijdag 15 mei 2009, Concertgebouw Amsterdam
Wiener Philharmoniker o.l.v. Daniele Gatti
Xavier de Maistre, harp

Rossini: Ouverture Il barbiere di Siviglia
Strawinsky: Jeu de cartes
Previn: Harpconcert
Mendelssohn: Symfonie nr. 4


Het venijn van dit condert zat 'm in de kop en in de staart; in de Barbier-ouverture van Rossini en het slotdeel, de Saltarello, van Mendelssohns Italiaanse. Hier hoorde ik de Wiener waarop ik me bij hun jaarlijkse bezoek iedere keer weer verheug en die dit orkest zo onweerstaanbaar maakt: een vanuit alle poriën grandioos-muzikaal spelend orkest, met een volle diepe klank en technisch ongelooflijk geweldig. In deze delen was ieder detail een feest en kloppend met het geheel. Je hebt oren tekort om alles te horen en hersencellen te weinig om het allemaal in één keer te bevatten. Dat is de verslavende magie van muziek: het is meteen weer vervlogen. Het geheugen probeert de indrukken te vangen en op te slaan, maar dat mislukt (gelukkig) steeds weer. Tussen beide stukken van ieder zo'n zeven minuten een gemiddeld goed maar raar concert. Strawinsky's Jeu des cartes is een onderhoudend stuk, maar geen meesterwerk. Het Harpconcert van André Previn boeiend vanwege zijn ongebruikelijkheid; typisch Amerikaans, neo-Bernstein. En in Mendelssohn dirigeerde Gatti aanvankelijk te vrijblijvend, met iets te veel lyriek en ongelijkheden tot gevolg. Maar goed, in het slotdeel kwam alles weer helemaal goed, en werd de cirkel gesloten die met die geweldig precies en subtiel gespeelde Barbier-ouverture geopend was.

07 mei 2009

Opera 1 mei 2009


Vrijdag 1 mei 2009, Deutsche Oper Berlijn
Deutsche Oper Berlin

Verdi: La traviata

Violetta - Carmen Giannattasio
Alfredo Germont - James Valenti
Giorgio Germont - Lado Ataneli
Chor & Orchester der Deutsche Oper Berlin o.l.v. Marco Armiliato

De Deutsche Oper Berlin is de opera van het vroegere West-Berlijn, en concurreert nu met de Deutsche Staatsoper Berlin dat in een prachtig klassiek, opnieuw opgebouwd theater aan de Bebelplatz gehuisvest is. De Deutsche Oper aan de Bismarckstrasse (dat overigens aan dezelfde rechte streep van west naar oost vv ligt) zit in een aftands gebouw dat in 1961 werd opgeleverd en kenmerkend is voor de wederopbouwarchitectuur (zie boven - als je op de foto klikt komt-i wat groter op je scherm; ik nam de foto daags na de uitvoering toen we fietsend vanaf het nabij gelegen Schloss Charlottenburg de hele rechte streep naar Alexanderplatz reden). Binnen is het al niet veel beter: in de foyers hangen papieren bollampen die je voor enkele euro's bij de ikea kunt kopen, de voering van het toneeldoek is deels kapot en hangt rafelig over de rand van de orkestbak en de stoelen bieden stalinistisch comfort. Maar goed, het gaat om de artistieke kwaliteit en die was deze avond erg hoog. Mevrouw Gheorghiu musste leider krnakheitsbedingt (sic) absagen. Zij werd vervangen door Carmen Giannattasio die de Hauptpartie van Violetta ook al eerder bij de concurrent aan Unter den Linden had gezonden, en dat meer dan uitstekend deed. Wanneer zij in plaats van Marina Poplavskaya in Amsterdam de Traviata had gezonden, was ze als een even grote ster toegejuicht. James Valenti zong adequaat maar niet groots, Lado Atanelli heeft minder karakter dan Andrzej Dobber, maar stal de show met zijn krachtig en met autoriteit gezongen aria's. Marco Armiliato dirigeerde nogal recht-door-zee, maar het orkest van de Deutsche Oper is duidelijk een ervaren operaorkest. De traditionele enscenering van Götz Friedrich haalde het niet bij die van Willy Decker (maar welke überhaupt ooit nog wel?) Alles bij elkaar een Traviata die me minder beroerde dan de uitvoering in Amsterdam begin april, maar die toch gewoon erg goed was.

05 mei 2009

Concert 22 april 2009


Woensdag 22 april 2009, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Nikolaus Harnoncourt
Julia Kleiter, sopraan
Elisabeth von Magnus, alt
Gerd Böckmann, spreekstem
Nederlands Kamerkoor

Mendelssohn: Der 42. Psalm
Mendelssohn: Ein Sommernachtstraum


Een verrukkelijk concert. Het begon voor de pauze al zeer fijnzinnig door die prachtige 42ste psalm. Wanneer zo'n lekker zoet, typisch burgerlijk-romantisch Mendelssohn-stuk zo fijnzinnig en afgewogen wordt uitgevoerd als door Julia Kleiter, het Nederlands Kamerkoor en het KCO, dan kun je de typering burgerlijk-romantisch alleen maar als voordeel beschouwen. Aan het einde van de pauze werd duidelijk dat er iets bijzonders te gebeuren stond. De orkestleden hadden zich omgekleed in zomerse kledij: zo zien we de dames en heren orkestleden zelden of nooit nog eens. Naast alle vrolijke kleding droegen sommige orkestleden een zonnebril in het haar, of zelfs gewoon op, hadden enkelen een petje op (eentje achterstevoren), en had die ene violiste haar haar jeugdig los. Nog voordat het orkest aan stemmen toekwam hing er al een vrolijke stemming in de zaal. En toen daar opeens de bijna tachtigjarige Harnoncourt in gekleurd hemd, kakibroek met hoogwater en een wit petje op het hoofd de trap afkwam, kon de avond al niet meer stuk. De complete Midzomernachtsdroom is eigenlijk geen werk om compleet uit te voeren. De lange spreekteksten halen de vaart uit de muziek en bieden geen extra drama. Tussen al dat geklets echter wel enkele sublieme stukken muziek, die de Midzomernachtsdroom tot een geweldige werk maken. Alleen al die meesterlijk Ouverture! Harnoncourt gaf de best denkbare uitvoering: contrastrijk en dramatisch. In het 'Lied met elfenkoor' zong Julia Kleiter meer dan prachtig. Ze trof het vier keer op hoge noten te zingen woord 'Nacht' subtiel en loepzuiver. En ja, het KCO voluit in de Bruiloftsmars, daar wordt ieder mens vrolijk van.