26 maart 2014

Concert 20 maart 2014


Donderdag 20 maart 2014, De Doelen Rotterdam
Rotterdams Philharmonisch Orkest o.l.v. Valery Gergiev
Benjamin Schmid, viool

Von Weber: Ouverture Der Freischütz
Dutilleux: Vioolconcert 'L'arbre des songes'
Berlioz: Symphonie fantastique

Ik heb gezocht naar een recentere datum, maar ik kom niet verder dan maart 2009: de laatste keer dat ik naar een concert in De Doelen ben geweest. Hoe belachelijk lang geleden ook: de foyers en de zaal voelen bijna net zo vertrouwd als het Concertgebouw. Ik bezocht het Rotterdams Philharmonisch in De Doelen al op mijn zeventiende, jaren voordat ik voor de eerste keer de gang naar het Concertgebouw(orkest) maakte. Nu hoor ik het RphO vaker in Amsterdam dan in Rotterdam en eigenlijk is er geen reden om niet vaker naar Rotterdam te gaan. Het is een meer dan goed orkest en als er goede dirigenten voor staan, krijg je spannende concerten voorgeschoteld. Met Gergiev is spanning een standaard-ingrediënt, ook al strookt zijn imago van gejaagd dirigent die per avond twee concerten dirigeert en de repetitietijd tot het absolute minimum beperkt niet met wat je te horen krijgt: zijn uitvoeringen zijn meestal weloverwogen en secuur, allesbehalve impulsief. Daar was dit concert een prima voorbeeld van. Die meesterlijke Freischütz-ouverture klonk beheerst maar warmbloedig, en zelfs in het Dutilleux-concert kon ik mijn aandacht redelijk goed erbij houden (ik heb helemaal niks met Dutilleux). Dat lag ook aan Benjamin Schmid: hij speelde prachtig viool. Tja, zo hoor je het stuk vele jaren niet, en dan nu in twee weken twee keer: Gergiev bracht de Symphonie fantastique niet beter of slechter dan Chung bij het KCO, maar wel feller en extatischer.

22 maart 2014

Concert 19 maart 2014


Woensdag 19 maart 2014, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons
Lars Vogt, piano

Beethoven: Pianoconcert nr. 1
Bruckner: Symfonie nr. 9

De recensies in het Parool en de NRC waren matig-lauw cq gewoon-positief, maar ik was het met beide beschrijvingen niet eens. Dit was een concert zoals je zelden meemaakt, waarin iedere noot spannend en bevlogen werd gespeeld en waarmee ik even helemaal van alle zorgen en dagelijkse beslommeringen verlost was. Het Eerste pianoconcert van Beethoven is op zich een interessant stuk, maar Vogt en Jansons maakten er een geweldig concert van, spannend van begin tot eind, speels en fragiel, drammend en lyrisch. Hoogtepunt: de lange cadens van het eerste deel; Vogt speelde vol bravoure, zo wil je pianospelen! De Brahms-toegift zette het publioek weer even met beide benen op de begane grond.  Dan Jansons' kijk op de Negende van Bruckner; ik zag er met spanning naar uit. Kortgezegd: het klonk in veel opzichten op de onvolprezen opname van Haitink met het Concertgebouworkest, gemaakt rond 1980, alleen in vlottere tempi en vooral ook harder. Dat laatste vond ik eigenlijk het enige minpunt van de uitvoering: het had soms wat zachter gekund. Maar verder kreeg dit meesterwerk een heerlijke vloeiend-bevlogen uitvoering. Jansons herneemt volgende week de Vierde en Zevende; hopelijk doet hij dat later ook weer met de Negende, ik hoor het graag nog eens!

16 maart 2014

Concert 7 maart 2014


Vrijdag 7 maart 2014, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Myung-Whun Chung

Beethoven: Symfonie nr. 2
Berlioz: Symphonie fantastique

Chung lijkt bij het KCO een aparte positie als gastdirigent te hebben. Hij dirigeert steevast om de twee jaar, en vooral bekende stukken uit het romantische ijzeren repertoire. Zijn interpretaties zijn nooit vernieuwend of apart, maar de uitvoeringen zitten wel altijd strak in de lak. Dit concert was daar een schoolvoorbeeld van. De Tweede van Beethoven kreeg vorig jaar onder leiding van Iván Fischer nog een uitdagender lezing, nu klonk dit stuk onopgesmukt, relatief traditioneel, maar uiterst secuur. Ook in de Symphonie fantastique geen eigenaardigheden in de uitvoering, behalve dan de lading die Berlioz zelf in dit meesterwerk stopte. Ik hoorde het bij het KCO al heel lang niet meer: ergens eind jaren tachtig met Dutoit en begin jaren negentig met Jansons (een van zijn eerste programma's bij het KCO, dacht ik). Chailly heeft het nooit gedirigeerd hier, en Haitink is er al helemaal de dirigent niet voor. Chung wel.

04 maart 2014

Concert 21 februari 2014


Vrijdag 21 februari 2014, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Iván Fischer
Mytrò Papatanasiu, sopraan
Bernarda Fink, alt
Burkhard Fritz, tenor
Gerald Finley, bas
Groot Omroepkoor

Beethoven: Symfonie nr. 8
Beethoven: Symfonie nr. 9

Met dit concert sloot Fischer zijn Beethovencyclus, uitgesmeerd over twee seizoenen, bij het KCO af. Volgend jaar herhaalt hij de cyclus twee keer; dan worden alle symfonieën in één week gespeeld. Daarvoor moeten we dan wel naar Luxemburg of Seoel. Fischer dirigeerde de Achtste in 2009 ook al bij het KCO (zie hier de weblog); wellicht werd toen het idee geboren om hem een hele cyclus te laten dirigeren. Hoe dan ook: dat was een uitstekend idee, want Fischer heeft veel te vertellen met Beethoven. Het tempo van het openingsdeel van de Achtste werd opvallend trager, of beter: lijziger gespeeld dan ik gewend ben, maar daardoor kwamen veel details fraai aan de oppervlakte. Het is een meesterlijke symfonie die ten onrechte in de schaduw staat van de 7e en 9e. Na de Achtste duurde het tien jaar voordat Beethoven zijn Negende componeerde en met een pauze als onderbreking hoor je een enorme uitbreiding van het muzikale perspectief: een groter orkest, meer thematische verdichting, nieuwe vormen. Het is een groots werk, uitermate boeiend, maar ook raadselachtig en problematisch. Die arme zangers: het klinkt nergens echt gemakkelijk. Fischer hield mijn aandacht in de eerste drie delen sterk gevangen; in het slotdeel vond ik het af en toe iets te verbrokkeld en was ik de lijn een beetje kwijt, hoe goed er ook werd gezongen en gespeeld. De foto hierboven komt van de facebookpagina van het KCO en werd tijdens een van de twee concerten met dit programma gemaakt.

01 maart 2014

Ernani


Afgelopen week maakten de Amsterdamse muziekorganisaties weer hun nieuwe programma's voor het volgende seizoen bekend. De Nederlandse Opera hernoemde zich tot De Nationale Opera en biedt een aantrekkelijk programma. Onbegrijpelijk is wel dat sinds DNO in het Muziektheater huist (1987) er enkele grote opera's uit het 'kernrepertoire' nog steeds geen uitvoering kregen: Il Trovatore, Manon Lescaut, Der Freischütz, Les contes d'Hoffmann, La forza del destino, La Cenerentola: ze wachten nog op hun première bij De Nationale. Er zijn zeker nog heel veel andere opera's te noemen die voor het eerst op de planken gebracht mogen worden, maar ieder jaar dat deze zes niet uitgevoerd worden, is dubbel beschamend. Vooruit: volgend jaar wel een ander meersterwerk voor het eerst: Il viaggio a Reims. Deze Rossini-opera werd in de jaren tachtig door Claudio Abbado herontdekt, en de cd-opname daarvan trek ik regelmatig uit de kast. Deze opera is het ultieme medicijn tegen iedere negatieve gedachte. Ik ben benieuwd welke kwaliteit zangers voor dit zangfestijn is gecontracteerd, want met een enkele goede sopraan en tenor kom je er niet met dit stuk.
Wat anders: ik beluister de afgelopen maanden regelmatig een pareltje uit mijn kast, een vroege Verdi-opera die minstens zo goed is als MacBeth of het trio Traviata-Rigoletto-Trovatore. Verdi verbaast je in dit stuk 'track' na 'track'. Verder: ik heb er een werkelijk sublieme uitvoering van, opgenomen in 1967 met Carlo Bergonzi en Leontyne Price als het liefdesstel. Die zingen de sterren van de hemel, maar de echte parels zijn Mario Sereni als de boosaardige Don Carlo en dirigent Thomas Schippers. Sereni werd in 1928 geboren, leeft nog, en heeft een lyrische stem met een gouden rand. Zijn 'Oh, de'verd'anni miei' in het derde bedrijf begint compositorisch eigenaardig en lijkt soms wat tegen de toon, maar opeens is het kippenvelmoment daar en valt alles op zijn plaats. Thomas Schippers werd in 1930 geboren, en overleed al in 1977, en wie deze opname beluistert snapt wat een groot dirigent hij was. Er is drive, het orkest klinkt scherp en verzorgd en Schippers heeft de touwtjes met deze grote zangers stevig in handen. Op zijn 37ste! Luistert en huivert: hier op YouTube Da quel di che t'ho veduta uit het eerste bedrijf met Sereni, Price en Schippers in topvorm - eerst 3 minuten inleiding (op zich al fantastisch!) en dan begint het. Hier!