Opera 4 april 2010

Zondag 4 april 2010, Muziektheater Amsterdam
De Nederlandse Opera

Berlioz: Les Troyens

Énée - Bryan Hymel
Didon - Yvonne Naef
Cassandre - Eva-Maria Westbroek
Chorèbe - Jean-Francois Lapointe
Anna - Charlotte Hellekant
Narbal - Alastair Miles
Koor van de Nederlandse Opera
Nederlands Philharmonisch Orkest o.l.v. John Nelson

Deze opera zat al in de twee halve abonnementen die ik dit seizoen van DNO heb - te genieten later deze maand - , maar een verder leeg paasweekeinde en de herinnering aan deze eerder zo geweldig-fraaie productie van het duo Audi-Tsypin en bovenal: de sublieme muziek van Berlioz, deden me op Stille Zaterdag in de stromende regen naar de Stopera fietsen om voor de dag erna een extra kaartje te kopen voor de premièrevoorstelling van deze in alle opzichten geweldige opera. Heerlijk, om op zo'n anders rare zondagavond van Pasen van half zes tot bijna half twaalf op de best denkbare wijze onder de pannen te zijn. Les Troyens biedt veel opera voor relatief weinig geld. Het stuk zit vol grandioze muziek, variërend van bonte typische Berlioz-achtige eigenzinnigheden waarbij alle registers worden opengetrokken tot aan de meest intieme, hartverscheurende en lyrische subtiliteiten die maar weinig andere componisten zo raak op het notenblad wisten te zetten. Van die eerste categorie: de entree van Aeneas in de eerste acte: 'Du peuple et des soldats' gevolgd door dat overweldigende 'octet et double choir', verder het dolle slot van de derde akte waarin Aeneas en zijn mannen Dido te hulp schieten in de aanval van Jarbas; en wat te denken van die 'Chasse royale et orage' aan het begin van de vierde akte - overigens prachtig visueel begeleid! Van de tweede categorie teveel voorbeelden om hier te noemen. Slechts twee genoemd: allereerst de 'Pantomime Andromaque et son fils' uit het eerste bedrijf, waarbij ik - zo herinnerde ik me - bij de eerste voorstellingenreeks al volschoot, en bij deze voorstelling weer. De combinatie tekst, muziek en beeld is hier ijzersterk en raakt je vol in het hart. En ja, dan dat slot van het vierde bedrijf, daar is Berlioz werkelijk op zijn allerbest: eerst dat 'septuor' met die aanhoudende fluitenpassage en het koor, gevolgd door het liefdesduet van Aeneas en Dido. Ik kom bij mijn bespreking van mijn twee volgende bezoeken op de uitvoering terug, maar laat ik duidelijk zijn: die is met een grandioos zingende hoofdrolbezetting (Cassandra, Aeneas, Dido en Anna), een zichzelf overstijgend operakoor en een opvallend fraai spelend orkest o.l.v. John Nelson meer dan prachtig. Geen wonder dat het premièrepubliek de volle vierenhalf uur doodstil zat te luisteren. Hoe kan een mens het verdragen deze productie niet of slechts één keer te zien/horen?
Normaliter bij mijn operabesprekingen foto's van de DNO-website, maar alle eer gaat vooraleerst uit naar Berlioz; de foto is uit 1867, twee jaar voor zijn dood genomen in St. Petersburg. Klik erop en daarna nog een keer en je krijgt hem ontroerend vol op je scherm. Wat een componist...!