Maandag 12 april 2010, Muziektheater Amsterdam
De Nederlandse Opera
Berlioz: Les Troyens
Énée - Bryan Hymel
Didon - Yvonne Naef
Cassandre - Eva-Maria Westbroek
Chorèbe - Jean-Francois Lapointe
Anna - Charlotte Hellekant
Narbal - Alastair Miles
Koor van de Nederlandse Opera
Nederlands Philharmonisch Orkest o.l.v. John Nelson
De tweede keer naar deze prachtopera - de tijd vloog weer om. Voor iedereen die deze opera bezoekt zal het misschien meteen duidelijk zijn, maar ik bedacht pas tijdens deze voorstelling hoe synchroon de twee delen waaruit deze opera bestaat eigenlijk zijn. Dat in beide delen de de hoofdrolzangeres zelfmoord pleegt, was me natuurlijk wel al duidelijk. Maar bij beide delen gaan deze zelfmoorden vooraf door waarschuwingen en pogingen deze te weerleggen. Narbal is eigenlijk de (weliswaar wat terughoudender) Cassandra uit het eerste deel. En Anna probeert net als Chorèbe de onheilstijding te weerleggen. Enfin, wederom een opera gezien die me volledig in zijn ban hield. De enscenering is oogstrelend en tijdloos, en er wordt geweldig gezongen en gespeeld. Allereerst dat koor: dat beleeft dezer jaren hoogtepunt na hoogtepunt, en het optreden in Les Troyens is daar weer het hoogtepunt van. Van de solisten zijn er eigenlijk geen zwakke plekken. Eva-Maria Westbroek zingt en akteert op vol vermogen; het is voortdurend volstrekt natuurlijk wat ze doet. Haar tegenspeler Jean-Francois Lapointe heeft slechts een klein aandeel, maar wat een prachtige stem en wat een fraai duo vormt hij met Westbroek! Bij Yvonne Naef vraag je je aan het begin van de derde akte af of ze het allemaal wel gaat halen, maar ze logenstraft die aarzeling naarmate de voorstelling vordert. Het vijfde bedrijf maakt ze tot een beklemmend slotstuk; wat is ze daar geweldig kwaad, en haar wat ongepolijste stem past daar perfect bij. Bryan Hymel heeft geen dankbare rol: de Énée is bij vlagen loodzwaar, echt meeslepend is die nooit. Hymel zingt echter bijzonder krachtig en sonoor, een heuse prestatie. Dat was een paar jaar geleden met Donald Kaasch maar behelpen. Charlotte Hellekant is allereerst een prachtvrouw om naar te kijken, maar haar lage alt is bij vlagen minstens zo mooi. Haar duet met Dido in het derde bedrijf is onvergetelijk. Na al deze superlatieven mag het duidelijk zijn: ik verheug me alweer op mijn derde gang...
5 opmerkingen:
Ik ga deze opera pas voor de eerste keer zien. Voor mij wordt het dus extra spannend! Waarom ik deze opera in 2003 gemist heb, ik kan het niet meer reconstrueren.
Natuurlijk heb ik Les Troyens op DVD (Gardiner, Théâtre du Châtelet).
Ik kom er net vandaan, een lange avond, maar wat een feest. Het geheel was prachtig (stemmen wat wisselend, tenor begon wat te irriteren met die snik in z'n stem al had hij wel de hoogte en was de stem wel geschikt, de Dido was over het geheel wel overtuigd ondanks wat mindere momenten, Westbroek maakte weer indruk, Charlotte Hellekant die de rol van Anna zou vertolken kon niet komen ivm de aswolk, haar rol werd mooi zwijgend gespeeld door de assisent-regisseur en aan de zijkant gezongen door Ceri Williams, die toevallig in Rossini's Cenerentola zong met de Reisopera), schitterend toneelbeeld en belichting, een fabuleus zingend koor, een mooi spelend Ned Phil orkest en stijlvolle directie van Nelson. Wat een visionaire muziek is het toch, en elke maat ademt de handtekening van Berlioz. Wat zal deze muziek lastig speelbaar zijn geweest in zijn tijd (dat Berlioz zijn meesterwerk nooit heeft gehoord spreekt boekdelen). De foto van Berlioz (genomen in Rusland) in het programmaboek spreekt boekdelen van hoe deze man zich moet hebben gevoeld: uitgeblust en intriest. De haren wit, en nu sluik langs het ingevallen gelaat. Het is het laatste portret: http://www.hberlioz.com/Photos/BerliozPhotos5b.html
In het 'nawoord' van zijn Mémoires ('Mijn leven' - privé-domein) schrijft Hector Berlioz:
'Mijn loopbaan is beëindigd, Othello' s occupation's gone. Ik componeer geen muziek meer, ik dirigeer geen concerten meer, ik schrijf verzen noch proza meer; ik heb mijn ontslag genomen als criticus; alle muzikale ondernemingen waar ik mee begonnen was, zijn af; ik wil niets meer doen, en ik doe niets anders dan lezen, nadenken, vechten tegen een dodelijke verveling, en lijden aan een ongeneeslijke neuralgie die mij dag en nacht kwelt. '
'Welke van beide krachten kan de mens verheffen tot de verhevenste hoogten, de liefde of de muziek?…Dat is een groot probleem. Toch lijkt me dat men dit zou moeten zeggen: de liefde kan geen idee geven van de muziek, de muziek kan er een van de liefde geven… Waarom ze van elkaar scheiden? Het zijn de twee vleugels van de ziel.'
(1 januari 1865)
Mooi geschreven, Berlioz was natuurlijk ook een briljant schrijver! Zijn Les soirées de l'orchestre (Avonden met het Orkest) is uitermate aanstekelijk leesvoer: http://www.uitgeverijatlas.nl/result_titel_pers.asp?id=144
Wat een teleurstelling! Een fantastisch spelend orkest, een formidabele Chorebe (Lapointe) en een acceptabele Dido (Yvonne Naef) waren te weinig voor een geslaagde avond. Westbroek deed het fantastisch, maar ik vind haar stem voor Cassandre niet zo geschikt. Enee was echt vreselijk! Het zo geroemde koor van de Nederlandse opera was niet in vorm en overschreeuwde zichzelf (einde derde akte).
Audi is over zijn regie erg tevreden. Ik niet. Waar Audi zo wonderlijk slaagde om in zijn Ring gebruik te maken van het driedimensionale toneelbeeld, bleef Les Troyens plakken in een saaie tweedimensionaliteit. Daarbij maakte hij voornamelijk gebruik van de hoogte en bleef de diepte van het toneel vrijwel geheel onbenut. Die zou zo goed gebruikt kunnen worden voor de massascenes. De massa was een statisch geüniformeerd repetitief beeld. De schat van Priamus maakte als goudgeverfd bordkarton weinig indruk. De baletten waren fantasieloos en ergerniswekken.
Alleen het kleurrijk spelende Nedpho o.l.v. John Nelson wist mij te betoveren en mee te slepen in dit mythische epos.
Een reactie posten