Donderdag 3 december 2009, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Mariss Jansons
Ricarda Merbeth, sopraan
Bernarda Fink, alt
Groot Omroepkoor
Mahler: Symfonie nr. 2
'Mijn missie zal geslaagd zijn als de luisteraars naar huis gaan met het gevoel dat ze twee uur in een andere wereld hebben doorgebracht.' Dat zegt Mariss Jansons in het interview in Preludium van deze maand. Aan de muisstille zaal tijdens de uitvoering en de enorme ontlading na afloop daarvan af te meten lijkt de conclusie gerechtvaardigd: missie geslaagd. De uitvoering van Mahlers Tweede was inderdaad als een droom. Jansons koos relatief trage tempi, maar wat een permanente spanning stond er op de uitvoering. Het aandeel van de celli en contrabassen in het eerste deel zal zelden zo gelijk en dreigend geklonken hebben. Maar eigenlijk het hele orkest speelde op de top van zijn kunnen. Het is vaker gezegd, maar moet hier maar herhaald worden omdat deze uitvoering daar exemplarisch voor was: met Jansons op de bok speelt het orkest beter dan ooit tevoren. Enerzijds technisch zo perfect als maar mogelijk is (en Jansons stelt wat dat betreft duidelijk de hoogste eisen), maar daarnaast ook uiterst muzikaal; soms laat Jansons de musici ogenschijnlijk hun eigen gevoel volgen. Alles klopte, tot aan de echo's door het 'Fernorchester' links en rechts toe. Het was allemaal onwaarschijnlijk mooi.
Voor de statistieken: Jansons respecteerde de vijf minuten pauze die de partituur na het eerste deel voorschrijft. Hij liep even de zaal uit, kwam na een paar minuten weer terug, gebaarde geen applaus te willen, en maakte zich op voor het tweede deel. Ten slotte en bij wijze van copyrightvermelding: het schilderij van Jansons hierboven is van (de website van) Esther van Tilburg.
11 opmerkingen:
Mooi. Ik stap zo dadelijk op de trein. De adrenaline giert door mijn lijf! (fantastisch schilderij!)
Het was bloedstollend mooi! Alle recensenten van de kranten kwamen dan ook superlatieven te kort. Een paar hoogtepunten (er waren er veel meer!): de begin-inzet van de celli, fel en dreigend; het heerlijk Weense tweede deel waarin Strauss zowaar voorbij kwam; de Fernorchester inderdaad, die bijdroegen aan de soms onwezenlijke/spookachtige sfeer van het laatste deel; het uitlichten van het Dies Irae-thema (voor het eerst zo duidelijk gehoord); de helse mars van de opgestanen; de allereerste superzachte inzet van het Groot Omroepkoor: murmelend, welhaast Russisch-Orthodox, ik heb het nog nooit zo schitterend gehoord met die lage bassen. Na de Missa Solemnis van Beethoven onder Herreweghe was dit mijn tweede werkelijk spirituele (religieuze?)ervaring in een week tijd. Wat een ongekend voorrecht en luxe. Zo meteen ga ik hem nog een keer beluisteren via Radio4 (zondagmiddagconcert 6 december).
Heb het via de radio beluisterd, erg indrukwekkend (ook al blijft het thuis beluisteren van een Mahler symfonie een wat vreemde luisterervaring, daar is de muziek te groot voor (die ervaring heb ik ook met het Requiem van Berlioz),ook is de akoestiek van de zaal m.i. net iets te weinig voel/hoorbaar). Maar een Mahler (en Bruckner), gespeeld door het KCO blijft toch een belevenis van de bovenste plank. Geen enkel orkest ter wereld die ze daarin evenaart in stijl en intensiteit. En deze muziek is echt gemaakt voor het Concertgebouw.
Ik vroeg me af waar de mikrofoons opgesteld waren, want Jansons was regelmatig duidelijk kreunend en steunend hoorbaar.
Ik heb het vanmiddag live mogen meemaken (vanaf een niet ingenomen plek op het frontbalkon) in de beste Mahler concertzaal ter wereld door het beste Mahler (en Bruckner) orkest ter wereld. Daar kan na vanmiddag voor mij geen twijfel meer over bestaan. Wat een voorrecht. En mijn twijfels over Mariss Jansons zijn weggevaagd.
Het was groots!
Aards en macaber, hemels en verheven.
Soms word je als mens meegesleurd naar de diepte van het leven, en weer opgetild in Gods onbevattelijke schepping.
schrik...sinds wanneer ben ik gelovig?
Natuurlijk was het bloedstollend mooi. Ik was verbluft door de helderheid en doorzichtigheid van het geheel, en allemachtig wat spelen die KCO-ers toch stuk voor stuk als goden. En toch, en toch... toch bleef ik achteraf zitten met het vage gevoel veel te hebben gehoord van de letter van de partituur, maar niet genoeg van de geest. Misschien was het wel té mooi, zo hier en daar.
Laat me je geruststellen, het heeft niks met God of geloof te maken, maar alles met het visionaire universum van Mahler zelf (en dat universum doet me dan vaak aan het universum van Jeroen Bosch of Goya denken).
Daar heb je gelijk in, Martien...maar dat is volgens mij de stijl van Jansons (naar de letter), en gedeeltelijk ook de traditie, deze muziek zit zo in het bloed van dit orkest, dat het ze soms iets te makkelijk afgaat en dan ontbreekt soms die ruigheid (een goed jeugdorkest kan die ruigheid, en misschien de kern daardoor, vaak beter treffen). Sja, 't is gelukkig zelden perfect (of juist wel).
Nou das sterk , aan Jeroen Bosch heb ik ook gedacht, en met Goya kan ik instemmen!
Martien heeft misschien wel gelijk, een letterlijke partituur, maar dat maakt Mahler er niet minder om naar mijn smaak, juist daardoor raak je misschien juist aan de kern. Ik ben zo benieuwd hoe het KCO onder Boulez de 7e gaat spelen!
Vanmorgen van 9.30uur tot 13.00 uur een openbare repetitie met het KCO en Jansons meegemaakt, Brahms4, Martinu, aantal toegifte (voor hun korte toernee). Mooi om Jansons aan het werk te zien, zeer precies, ontspannen, en efficient, echt een orkestbouwer, te merken was dat hij een goede band met het orkest heeft.
Personally, I found the performance beautiful - lush strings and round/full body tone of the winds. But there was still something missing. The gritty bits were subdued, e.g. 3rd movement scherzo. Sure there was the (beautiful) resurrection but the death leading to that was less agitated. More like a peaceful death with a slight hiccup, followed by meet-the-god.
Mahler wrote this symphony relatively early in his composing life. The impetus and impulse of "youth" was abundant in the pages of the score. Under jansons, that was sadly somehow too carefully handled… Well Mariss Jansons is getting old! For some people, his recording of Mahler 2 which first got them infatuated with Mahler in the early 90's. From what I can see in this performance of the 2nd symphony, it does seem like he's being influenced by what happens in later Mahler, rather than the more exuberant 'Wunderhorn' period. Perhaps he’s been conducting a fair amount of the late mahler symphonies (6th and 9th) a lot to develop such an approach. Or perhaps the KCO was operating on its auto-pilot mode in producing its renowned lush sound?
Een reactie posten