09 september 2018

Opera 8 september 2018

Zaterdag 8 september 2018, Concertgebouw Amsterdam
Opera concertant

Moessorgski: Boris Godoenov

Boris - Alexander Tsymbalyuk
Fjodor - Olivia Vermeulen
Xenia - Tetiana Miyus
Sjoejski - Frank van Aken
Pimen - Ante Jerkunica
Grigory - Dmitry Golovnin
Marina - Alisa Kolosova
Rangoni - Vladislav Sulimsky
Varlaam - Alexander Krasnov
Joerodivy - James Kryshak
Vlaams Radio Koor, Groot Omroepkoor
Radio Philharmonisch Orkest o.l.v. Pablo Heras-Casado

Het is precies tien jaar geleden dat ik deze opera voor het laatst hoorde, bij DNO. Zie hier en hier. En wederom zorgde Facebook ervoor dat ik enkele dagen voor dit concert een perfecte plaats midden in de zaal kon kopen. Een week geleden waren er slechts podiumplaatsen te koop - bij zo'n concertante uitvoering waar de zangers naast de dirigent staan geenszins ideaal. Maar kennelijk komen er enkele dagen voor zo'n concert goede zaalplaatsen beschikbaar en gaat Facebook los. Enfin, drie dagen voor dit concert kocht ik een kaartje op rij 20 aan het middengangpad. Wat een opera is dit toch; die verbazing die ik eind jaren tachtig tijdens het eerste Muziektheater-seizoen had, toen ik totaal onvoorbereid deze opera voor het eerst hoorde, had ik nu wederom. De koorscènes van de proloog, de vertelling van Pimen in de eerste akte, de confrontatie tussen Boris en Sjoejski en de daaropvolgende overpeinzingen van Boris, en dan nog die vertelling van Pimen in de vierde akte en de doodsstrijd van Boris daarna: wat een grandioze, aangrijpende muziek. De twee pauzes tijdens dit concert gaven me voldoende tijd het uitgebreide programmaboekje te lezen over de historische achtergronden en vooral de versiegeschiedenis van deze opera. Heras-Casado dirigeerde de 1872-versie, inclusief de zogenaamde Poolse akte, en de scène die volgt op de dood van Boris. Mijn opname o.l.v. Cluytens en Boris Christoff - die daarop zowel Pimen, Varlaam en Boris zingt - biedt die scènes ook, maar de laatste twee zijn omgedraaid zodat de opera eindigt met de dood van Boris. Dat was tijdens dit concert wel een rare gewaarwording: Boris dood, en dan nog die gekke scène met de pelgrims en de Joerovidi (hoe mooi zijn te zingen muziek ook is). Enfin: wat een uitvoering! En dan vooral: wat een Boris! Alexander Tsymbalyuk is begin 40, en wat een stem! Hij zong op volle kracht, en met een stemkleuring zoals ik nog nooit bij een bas hoorde. Hij deed Christoff even helemaal vergeten. Hij drukte me met zijn stem diep in mijn stoel. Dat deed Ante Jerkunica als Pimen evenzeer - Tsymbalyuk en Jerkunica waren de twee grote sterren van deze uitvoering. De andere zangers deden nauwelijks voor hen onder, en koor en orkest zongen en speelden groots. Heras-Casado dirigeerde nauwkeurig - hoe geweldig: een Boris Goedoenov in het Concertgebouw. Ik zag het portert hierboven van Ilja Repin ooit in het echt - hoe dicht kun je bij die onnavolgbaar eigenaardige Moessorgski eigenlijk komen?