Concert 4 maart 2009 - Bernard Haitink 80
Woensdag 4 maart 2009, Concertgebouw Amsterdam
Koninklijk Concertgebouworkest o.l.v. Bernard Haitink
Murray Perahia, piano
Schumann: Pianoconcert
Bruckner: Symfonie nr.9
Puur toeval/geluk dat ik mijn bestelde losse kaartje juist voor deze avond uit de serie van drie met dit programma toegewezen kreeg: precies de dag waarop Haitink 80 jaar werd. De komende twee weken zijn er daardoor allerlei uitzendingen op radio en tv, maar juist deze avond verliep zonder extra aandacht. Wat wel: een typisch Haitink-concert, inclusief Murray Perahia: dit was nu de vierde keer dat ik hen beiden op het podium zag. Nu in het Schumann-concert, dat ik niet bepaald een favoriet pianoconcert zou willen noemen. Het heeft fraaie momenten, maar ik vind het ook wat te verbrokkeld. Ik hoorde het eens onnavolgbaar uitdagend gespeeld door Martha Argerich, en nu welhaast tegengesteld: bijzonder lyrisch en poëtisch. Perahia speelde niet helemaal foutloos, maar wat een zachtaardigheid en fijnzinnigheid, ook in de samenwerking met het orkest. Na de pauze de Negende van Bruckner, waarvan het openingsdeel tot mijn favoriete Bruckner-delen behoort. Perfect van opbouw en harmonie; die hoorns geven het deel zo'n fraaie pastorale stemming vol vergezichten. Ondanks kleine haperingetjes in het orkest hier en daar was het een grootse uitvoering. Een jaar of zes geleden dirigeerde Haitink het stuk ook al een paar keer bij het KCO, en de drie uitvoeringen die ik er toen in anderhalf jaar tijd van bijwoonde verschilden nogal van karakter. En ook nu hoorde ik weer nieuwe elementen. Haitink is constant in de klankkleur in de tutti-passages, en ook zijn tempi verschillen niet zoveel. Maar hij brengt variatie aan in de transparantie en opbouw van de climaxen, waardoor je voortdurend verrast wordt door nieuwe inzichten zonder dat je het gevoel hebt naar een andere interpretatie te luisteren. Volgende week een volgend Haitink-concert met drie stukken die ik ook al eerder door hem gedirigeerd hoorde. Maar ik ben razend benieuwd! Moge Haitink nog vele jaren op dit niveau kunnen musiceren; het is ongelooflijk dat iemand van 80 nog zo fris oogt.
posted by Jan Anton Brouwer at 21:51
28 Comments:
Ik heb een kaartje voor zondag! HAPPY FEW!
ONVERGETELIJK CONCERT! HISTORISCH!
Bernard Haitink heeft mij met Bruckner 9 in ´een toestand van zinsverrukking´ (HJA Hofland) gebracht.
Haitink heeft mij al weer één van de mooiste concerten van mijn leven gegeven!!
Ik kan het niet bevatten, zo veel perfectie en detail, zo veel klankschoonheid, zo intens. Een diepe en emotionele ervaring. Het orkest speelde zinnenstrelend en kende van begin tot eind geen moment van zwakte.
Dit kan alleen in Nederland, in Amsterdam, in het Concertgebouw met het beste orkest van de wereld door waarschijnlijk de beste Bruckner (en Mahler) dirigent aller tijden.
''een toestand van zinsverrukking'', alsof ik de Mens en Melodie lees anno 1954.
Maar ik neem aan dat het dus mooi was, haha.
Ik was er ook afgelopen woensdag en vond het werkelijk geweldig. Schumann was al prachtig, maar Bruckner was een uur lang ademloos genieten. Echt ontroerend mooi, zulke prachtige lang uitgesponnen melodielijnen en er werd zo waanzinnig mooi gefraseerd! Fantastisch gewoon!
over Haitink gesproken: vanmorgen las ik de volgende recensie nav de zoveelste Mahler 1 onder zijn leiding. De uitspraken over Haitink en het uitbrengen van weer de zoveelste Mahler liegen er niet om. Ik ben het er grondig mee eens. Wat ik bij Haitink jammer vind is dat hij zo vast zit in het ijzeren beproefde repertoire en zelden een nieuw (niet perse nieuwe muziek) werk aan zijn repertoire toevoegt. Het is wel erg op safe spelen. En zoals de recensent terecht opmerkt: hij heeft altijd zelf kritiek geuit op de hoeveelheid Mahler die er werd gespeeld en opgenomen, en dan maakt hij er zich zelf meer dan schuldig aan.
http://www.classicstoday.com/review.asp?ReviewNum=12129
even ter aanvulling: ik zou me kunnen voorstelling dat Haitink ook prachtig een van de Sibelius symfonieen zou doen, of een werk van Scriabin, of een van de zeer ondergewaardeerde symfonieen van de franse bruckner Alberic Magnard. Maar in de klassieke muziek bestaat er kennelijk een soort canon van beproefde meesterwerken, en een man als Haitink zal zelden het avontuur zoeken en zich buiten deze canon wagen. Heel plat gezegd, ik noem het altijd een beetje makkelijk scoren en leunen op reputatie. Het aapje doet zn vertrouwde dansje, je weet wat je kan verwachten en dat voelt kennelijk als een soort van geruststelling.
Beetje vreemde kritiek. Haitink speelt waar hij goed in is en zich goed bij voelt. Wij zijn in de gelegenheid om wel of niet te komen luisteren. Ik doe dat graag.
Een dirigent is geen jukebox qaar je een kwartje in gooit en vervolgens Magnard gaat spelen. Deze kritiek van jou past meer bij de programmeurs van de diverse orkesten dan bij de dirigenten.
Maar is dan aangetoond dat hij niet goed is in bv Sibelius of heeft hij aangegeven zich daar niet goed bij te voelen?
Anyway, voor mij was het de eerste keer dat ik Bruckner 9 live hoorde, dus ik sta buiten die discussie. Raar trouwens dat De Volkskrant het concert een matige recensie gaf: "gemiste kansen".
de opvatting van Kees zegt iets over de nogal overschatte status van de dirigent, die jammergenoeg nog te vaak als een soort hoge priester van een bepaalde componist wordt gezien. Dat Haitink een groot dirigent is, staat overigens buiten kijf. Interessant dat de Volkskrant een andere mening is toegedaan terwijl hier in termen als: historisch, zinverrukking, wordt gesproken. Het mooie van muziek beluisteren is dat het nooit objectief is, maar altijd beinvloed wordt door de opwinding rondom iets. Daar is niks mis mee, maar het blijft een opmerkelijk fenomeen. (dit doet me denken aan de flauwekul rond de diamanten schedel van Damian Hurst, iedereen moest dat min of meer mooi, apart en vooral kunst vinden).
Vreemde redenaties. Andre Rieu wordt ook niet beoordeeld op het feit dat hij geen Goebaidoelina of Xenakis speelt. Wat doet Haitink fout als hij wel Bruckner speelt en geen Sibelius? Als hij die Bruckner maar goed speelt. En ondertussen zou ik wat graag Sibelius van hem horen! Dan hoeft ie geen Shostakovich meer te doen voor mij ;-)
't is geen kwestie van iets fout doen, het zou de goede man gewoon sieren als ie zn publiek eens verrast met wat originelers in plaats van een nog diepzinnigere vertolking van een Bruckner of Mahler. Er zijn zoveel stukken die wachten en uitermate geschikt zouden zijn om door dirigent van de statuur als Haitink te worden vertolkt en juist als grote vertolkers zoals Haitink zich er om zouden ontfermen zal het publiek ook sneller overtuigd zijn van de bijzonderheid van deze werken. Nielsen, Szymanowski, Zemlinsky zouden een prachtige uitbreiding kunnen zijn zijn repertoire. Een dirigent als Boulez ontwikkelt zich ook nog steeds constant (Janacek!). En van Mahler naar Zemlinsky is sowieso een wat kleinere afstand dan die van een Rieu naar Xenakis.
Haitink zegt in een interview met de NRC: "Ik wil die etiketten niet. Ik houd mezelf bezig. Laatst heb ik in Boston de Derde van Roussel gedaan. Straks in Berlijn: Kurtág en Bartók."
kijk, en dat willen we ook in Amsterdam horen, en op cd. De derde van Roussel is een meesterwerk!
Merkwaardige uitspraak voor iemand die van bepaalde Mahler symfonieen een record aantal opnames heeft laten uitbrengen. Haitink toont zich in interviews wel vaker een tegenstrijdig karakter.
Laat Haitink vooral Bruckner en Mahler blijven dirigeren! Er zijn ook (jongere) mensen die de Maestro dit repertoire nooit eerder live hebben horen dirigeren. Ook ik heb Haitink maar zelden live gehoord maar de weinigen keren dat ik hem wel live heb gehoord, behoren tot mijn dierbaarste herinneringen!!
Ik ben het met je eens dat orkesten veel avontuurlijk kunnen programmeren. Als ik in Amsterdam woonde, nam ik een abonnement op de prettig geprijsde A-serie van het KCO. (Het RphO heeft lang geleden zijn Z-serie eigentijdse muziek helaas afgeschaft.)
"Een cd kan de concertervaring ook nooit vervangen of evenaren." zegt Bernard Haitink zelf in de NRC.
Ik denk dat Haitink zich te veel door orkestdirecteuren onder druk laat zetten voor het uitbrengen van weer een zoveelste opname.
Die complete CSO Mahler CD serie zal er dus wel komen. HELP !!
Natuurlijk moet hij de Mahlers en Bruckners blijven doen! Ik denk dat een man als Haitink niet meer zo afhankelijk is van orkestdirecteuren. Daar is zijn marktwaarde te groot voor. Ik kan me niet voorstellen dat als hij niet wil dat er iets op cd wordt uitgebracht of opgenomen dat het ook niet zal gebeuren. Maar ik vermoed ook dat er een riante vergoeding tegenover staat (wat zou hij trouwens krijgen voor een concert? dat zal bepaald niet misselijk zijn)
Het zal ook te maken hebben met een flinke dosis ijdelheid!
Ook de franse tak van classicstoday.com is niet echt enthousiast over de zoveelste Mahler 1 onder Haitink:
http://www.classicstodayfrance.com/review.asp?ReviewNum=3036
Leen R., "een flinke dosis ijdelheid" is niet aan de orde. David Hurwitz legt uit hoe het werkt (n.a.v. Haitink's Mahler 1 met het CSO): http://classicstoday.com/review.asp?ReviewNum=12129
De recensies van Hurwitz zijn altijd een verademing om te lezen. Hij doet vaak op een uiterst humoristische wijze verslag van de vaak onbegrijpelijke mechanismen van de muziekindustrie. Hij is bepaald geen liefhebber van de interpretaties van Simon Rattle en zijn vlijmscherpe recensies zijn een genot om te lezen. Classicstoday.com/Classicstodayfrance.com is echt dagelijks voer voor de kritische muziekbeluisteraar door de gezond kritische (en humoristische) houding (de gemiddelde recensies in Nederland (of elders) zijn vaak erg tam, zoals die van Voermans in het Parool, die steevast elke RCO Live uitgave de hemel in prijst in een quasi literair soort taalgebruik; maar in een klein land als dit, zal het met een stuk eigenbelang te maken hebben).
@WHM: Laat orkesten hun live CD's dan als een souveniertje voor hun publiek zien. Als een orkestdirecteur dat vervolgens wereldwijd wil marketen en tegen Haitink roept dat het allemaal zo geweldig is, dan begrijp ik dat je daar slappe knieën van krijgt. Daar zal Haitink ook niet ongevoelig voor zijn. Wie wel? (dat bedoel ik met ijdelheid)
Voorts zegt Haitink in het interview met de NRC:
„Wat dat betreft is dit een gevaarlijke tijd: alles wordt opgenomen. Ik luister eigen opnames niet gaarne terug. Eerst was er de lp, toen kwam ‘het ceedeetje’ en moest opeens álles worden vastgelegd – aan overbodige programmakeuzen heb ik mij óók schuldig gemaakt. Nu is er de rage van de live-opna- me. Het gunstige daarvan is dat de spontaniteit van het concert op de opname blijft behouden.”
... maar Haitink zegt toch ook "Een cd kan de concertervaring ook nooit vervangen of evenaren."
Wie hem nog kan volgen, mag het zeggen.
Hurwitz is een verademing. Morgenavond hoor ik Simon Rattle. Ook Bruckner. Ik ben benieuwd.
Wat zou het leuk zijn als Haitink gewoon zou zeggen: maar ja, ik doe niet moeilijk want het levert een aardig extraatje op en dat stort ik in het Haitink Fonds voor Aanstormend Talent.
En nu even iets heel anders, een opname die er wel degelijk toe doet is de nieuwe Mahler 4 (voor mij nog steeds de meest geliefde Mahler) met het Budapest Orkest onder Ivan Fischer op Channel Classics. Het is een sprakeloos ontoerend mooie uitvoering en opname. Schitterend gedetailleerd ook, als wat het kamermuziek. Wat een bijzondere dirigent is die Fischer toch en wat een prestatie om dat orkest zo te hebben opgebouwd. Je hoeft alleen het langzame deel maar te horen en je snapt onmiddelijk. De recensent op Classicstodayfrance.com schreef dat dit de opname was waarop hij sinds die onder van Beinum had gewacht.
Voor mijn reactie op het Mahler 4 concert van het Budapest Festival Orchestra in de Doelen, zie JAB´s Blog 7 maart 2008
http://klassiekemuziek.blogspot.com/2008/03/concert-7-maart-2008.html
Rattle en Bruckner: ben ik er weer ingetuind! Het was verschrikkelijk. Bij het derde deel wilde ik de zaal verlaten, ik vond het niet meer om aan te horen. Ik zat helaas ingeklemd, vluchten kon niet ...
Dit leek helemaal nergens op. Verstikkend en gortdroog, daarbij waren er zulke rare vertragingen en hiaten, dat de symfonie helemaal uit elkaar viel.
Wie stopt Rattle? Hurwitz?
Raar geval die Rattle, een periode was ie toch echt ''hot'' en alles onder zijn handen klonk nieuw en anders, maar of onze oren zijn veranderd en aan andere opvattingen gewend en was Rattle een soort 1-oog in het land der blinden of we laten ons beinvloeden door de hype hem de grond in te boren.
Bruckner 8 heb ik ooit in Amsterdam onder Celibidache gehoord met zijn orkest uit Munchen,een onvergetelijke ervaring, Celi was m.i. een van de laatste echte grote Bruckner vertolkers
Welke hype dan ook, ik heb Rattle nog nooit een overtuigend concert horen dirigeren.
Voor het orkest schijnt het een fantastische dirigent te zijn om mee samen te werken. Het RphO loopt met hem weg.
Ik ben nieuw hier op dit blog en bepaald geen kenner, slechts liefhebber maar ik vind Rattle in bijvoorbeeld de Gurrelieder zeer overtuigend, evenals in het Amerikaanse werk. Wat betreft Haitink, zijn programmakeuze is misschien niet al te avontuurlijk, hij kan het natuurlijk wel. Luister eens naar de box The Radio Recordings die in 1999 is uitgekomen en waar hij werk van o.m. Takemitsu, Henze, Ligeti Stravinsky enz. uitvoert naast Mahler, Bruckner en Shostakovich. O ja, en de Vier Letzte Lieder waarin hij geïrriteerd een hoester terecht wijst. Mooi historisch stukje!
@Koen: Ik heb het over de uitvoeringen die ik Rattle live heb horen dirigeren.
Ik heb maar enkele CD´s van Rattle, The Planets van Holst bijvoorbeeld (goed).
Van de Gurrelieder heb ik een fantastische opname door Michael Gielen. Die vind ik daarentegen nu weer erg onderschat!
Ik ben ook ´slechts´ liefhebber! Het is maar net wat je als luisteraar erin hoort!
Een reactie posten
<< Home