Zaterdag 8 maart 2008, Concertgebouw Amsterdam
Consensus Vocalis, Nederlands Kamerorkest o.l.v. Sir Colin Davis
Charles Daniels, tenor (evangelist)
Robert Holl, bas (Christus)
Lisa larsson, sopraan
Annette Markert, alt
Andrew Kennedy, tenor
Ekkehard Abele, bas
Bach: Matthäus Passion
Het was kiezen tussen op papier twee interessante uitvoeringen van de Matthäus: Fischer bij het KCO en de tachtigjarige Colin Davis bij het Nederlands Kamerorkest. Omdat een dirigent bij het KCO zelden slechts één keer een passie dirigeert koos ik voor the grand old Davis die zichzelf had uitgenodigd om met het Nederlands Kamerorkest dit werk uit te voeren. Hij is dikke vrienden met de 'dirigerende' concertmeester van het NKO, Gordan Nikolić, tevens concertmeester van het London Symphony Orchestra waarvan Davis jarenlang chefdirigent was en nu de eretitel van President vervult, wat dat ook moge inhouden. Enfin, vandaar. Davis is weliswaar van de oude stempel, maar wellicht zat er een verrassing in. Bovendien heeft de tenor Charles Daniels een intrigerende stem. Niet ultiem perfect, maar ik heb enkele cd's waarop hij prachtig zingt. Het had dus een fraaie avond kunnen worden, maar helaas, ik vond het een teleurstellende uitvoering van de Matthäus. De tempi waren dikwijls erg traag, en de vloeiende lijn ontbrak. Charles Daniels zong en declameerde bij vlagen prachtig, maar soms ook matigjes. Zijn uitspraak van het Duits was evenmin vlekkeloos. Op de solisten viel weinig aan te merken, maar een uitschieter ontbrak, zodat je je ook niet op een specifieke aria kon zitten verheugen. Alleen Robert Holl als Christus was groots. Zo moet een Christus in de Matthäus zijn! Misschien treed ik nu op wat religieuze tenen, maar de Christus in de Matthäus is eigenlijk een grote belerende zeurpiet en sjagrijn, ook voordat hij wordt opgepakt. Enfin, dat terzijde. Hoogtepunten waar je altijd even voor op het puntje van je stoel gaat zitten (het koraal Was mein Gott will, das g'scheh allzeit, de aria So ist mein jesus nun gefangen met aansluitend Sind Blitze, sind Donner en de Aus Liebe-aria) waren dat niet echt, en dan gaat de glans er toch wel wat af. Het projectkoor Consensus Vocalis zong gemiddeld genomen goed, maar ook dat maakte niet die indruk die net Nederlands Kamerkoor of het Collegium Vocale Gent wel maakten. Deze gebeurde wat ik me met niet-bevredigende uitvoeringen van de Matthäus vaker is overkomen: halverwege het tweede deel ga ik doorbladeren in het boekje om te zien of we er al bijna zijn. En dan is het vooral bij die twee bas-aria's even doorbijten. Natuurlijk, ik ben zo verwend als wat met in mijn herinnering prachtige uitvoeringen van de Matthäus van Harnoncourt, Koopman, Herreweghe en vorig jaar Norrington, en met Colin Davis op de bok mag je eigenlijk niet klagen. Het blijft sowieso een bijzondere dirigent om naar te kijken. En ach, iedere kok vergeet wel eens voldoende peper, zout en kruiden in het eten te strooien. In augustus komt Davis weer Berlioz dirigeren, dat is bij hem per definitie in vertrouwde handen.
4 opmerkingen:
Met een een Matthäus-uitvoering mag je sowieso nooit klagen. Dat is zulke buitenaardse muziek, niet kapot te krijgen! Toch heb ik die beker dit jaar maar aan mij voorbij laten gaan.
Ik vermoed dat die van Bernard Haitink in Boston (voorpagina nieuws NRC!) wel erg de moeite waard zou zijn geweest. NRC: "Uniek en dramatisch zeer effectief is ook Haitinks gebruik van vijf extra solisten met grote stemmen voor de kleine rollen." Haitink: "Hoe beter de kleine rollen zijn bezet, hoe beter ook de grote rollen werken. (...) Zonder echt grote zangers in die rollen verlies je het drama."
Zet dat eens af tegen de visie van Iván Fischer (NRC CS 14/03/08):
"Er wordt een verhaal verteld, maar er is absoluut geen sprake van rollen. Voor Fischer is dat een reden te werken met één bas-solist, die de Christuspartij én de losse bas-arias zingt, en daarin ook op Christus reageert."
Onbegrijpelijk dat Haitink nooit een Matthäus met het KCO heeft kunnen dirigeren.
Nog onbegrijpelijker dat het KCO volgend jaar helemaal geen passie van Bach zal uitvoeren!
Hoogst merkwaardig dat de NRC daar wereldnieuws van maakt. Enfin, we kennen de obsessie van Kaspar Jansen met Bach's Passionen (en zijn invloed binnen de krant...). Overigens krijg ik uit de recensie in de Boston Globe niet de indruk dat het onvergetelijke uitvoering was. Niet alle solisten optimaal en een semi-professioneel koor.
Dat Haitink nooit de Matthäus met het KCO heeft "kunnen" uitvoeren ligt ongetwijfeld voor een deel aan hemzelf. Zijn diepgewortelde verlegenheid compenseert Haitink met een zekere arrogantie ("ik wil gevraagd worden"), en daarmee zit hij zichzelf in de weg.
Voor mij was de Johannes uivoering olv Gardiner met zijn ensemble, Monteverdi koor en Mark Padmore deze week een onvergetelijk hoogtepunt. Fischer's Matthäus met het KCO (via de radio gehoord) had prachtige en ontroerende momenten, maar ik vond het geheel toch te onevenwichtig.
Geweldig toch dat klassieke muziek zo veel aandacht van de NRC krijgt? Kasper Jansen is er helemaal voor naar Boston gevlogen. Met Pasen is dit voor mij zeker wereldnieuws! (maar voor hoeveel anderen is dit ´wereldnieuws´...?) De Masterclass van Gergiev kreeg in de NRC ook een halve pagina met grote foto van Vincent Mentzel. Geen krant die zoveel belang hecht aan klassieke muziek als NRC Handelsblad! Hulde!
Als ik voor één passie-uitvoering had mogen kiezen, dan die van Gardiner en nu ik de reactie van WHM lees, heb ik als grote Gardiner-fan spijt dat ik deze uitvoering aan mij voorbij heb laten gaan.
In de Verdieping van Trouw ook drie pagina´s over Haitinks Matthäus. Peter van der Lint blijkt met Kasper Jansen meegereisd.
Haitink doet in de NRC een verbijsterende uitspraak: "Ik vraag nooit om iets te doen, het moet op me afkomen, ik moet worden gevraagd." Heeft hij dan geen enkele ambitie of initiatief om zijn zienswijze voor hem belangrijke muziekstukken of componisten (en daarmee mens en samenleving) uit te dragen?
Zet dat eens af tegen de ambities van Gergiev op wiens initiatief in Rotterdam het beste muziekfestival van Nederland uit de grond is gestampt! Dit jaar met als thema Hemel en Aarde.
Ook voor London heeft Gergiev volgend seizoen een prachtig programma samengesteld, onder de noemer "Emigré": wat het betekent voor een componist om ontworteld van je geboorteland in het buitenland te componeren.
Gergiev gaat de verbinding met de geschiedenis aan en heeft een visie op de componist en zijn muziek, de tijd en plaats waarin hij leefde en componeerde, maar ook wat de muziek voor ons vandaag kan betekenen!
(Ik ben ben zo´n ongelofelijk grote Gergiev fan!)
Een reactie posten