26 december 2024

Opera 13 december 2024

Vrijdag 13 december 2024, Teatro alla Scala Milaan
Teatro alla Scala

Verdi: La forza del destino

Il Marchese  - Fabrizio Beggi
Leonora - Anna Netrebko
Carlo di Vargas - Ludovic Tézier
Alvaro - Luciano Ganci
Preziosilla - Vasilisa Berzhanskaya
Padre Guardiano - Alexander Vinogradov
Fra Melitone - Marco Filipo Romano
Coro e Orchestro del Teatro alla Scala o.l.v. Riccardo Chailly

Ofschoon niet Verdi's beste opera, La forza del destino is voor mij een van zijn meest geliefde opera's, of beter: heeft een paar scènes die tot mijn absolute favorieten uit de gehele operaliteratuur behoren. Sowieso is de ouverture de beste die Verdi componeerde. De tweede scène van de tweede akte, waarin Leonora zich aandient bij het klooster en de abt smeekt om in de kluizenaarshut haar verdere leven te mogen slijten: het is drie kwartier opera van het hoogste niveau. De eerste scène van dat tweede bedrijf is evenzeer grandioos. Achtereenvolgens zingen het koor, Preziosilla en Carlo drie verschillende melodieën (ertussendoor komen de pelgrims nog even voorbij waarna een geweldig koorfragment) en aan het eind van die eerste scène gooit Verdi die drie melodieën in de grabbelton... zo goed gecomponeerd. Na die tweede akte met deze twee scènes volgen nog twee aktes met sublieme momenten (en dat knotsgekke Rataplan aan het eind van de derde akte blijft een enigma), maar die tweede akte is voor mij het hoogtepunt van deze opera, behorend tot het beste wat Verdi componeerde en het mooiste uit het genre opera in het algemeen. Enfin, dit ter inleiding. Ik was al eerder in de Scala van Milaan, de laatste keer in 2022 (zie hier de weblog), maar La forza in de Scala stond met stip bovenaan mijn bucket list. En toen in oktober het nieuwe seizoensprogramma van de Scala bekend werd, bleek dat het de seizoensopening zou zijn - het Scala-seizoen loopt van december tot november. En met Netrebko en Kaufman in de cast, en chefdirigent Chailly op de bok. De laatste keer dat ze in de Scala deze opera brachten was 25 jaar geleden, dus ik wilde niet wachten tot een volgende keer; dan ben ik al ruim in de tachtig, als ik dat al word. De losse-kaartverkoop leek me te gewaagd, dus toen een week voordat die begon de abonnementenverkoop startte, koos ik in een vlaag van verstandsverbijstering het zekere voor het onzekere. Enfin, meer Scala komend jaar (2x Wagner, Norma, Donizetti...). Maar ik zat deze vrijdag de dertiende midden in die fantastische Scala-zaal! Kaufman had al vrij snel afgezegd, en daags voor de uitvoering zegde ook diens vervanger af, dus Luciano Ganci zong zijn Scala-debuut en nam geen blad voor de mond. Natuurlijk, Kaufman had ik er graag bij gehad, maar de voorstelling werd grandioos door Netrebko, die in die tweede scène van de tweede akte de zaal en mij in extase bracht. Een duet kun je het eigenlijk niet noemen, maar goed: haar interactie met Alexander Vinogradow (wat een heerlijke rol is die Guardiano toch) was adembenemend. Ook het (achtergrond)koor en het orkest en Chailly brachten dit alles beter dan op al mijn vier cd-opnames van deze opera. Ik houd op met ophemelen. Maar deze Forza was een opera-ervaring zoals eerder dit jaar met Die Frau ohne Schatten in Dresden (zie hier): je verwacht op je oude dag niet meer zoiets ultiems moois mee te maken, en dan gebeurt het twee keer binnen een jaar! In februari Deo Volente naar Die Walküre!



21 december 2024

Concert 8 november 2024

Vrijdag 8 november 2024, Auditorium Gulbenkian, Lissabon
Gulbenkian Koor en Orkest o.l.v. Hannu Lintu
Kirill Gerstein, piano

Sibelius: Symfonie nr. 3
Busoni: Pianoconcert

Het Pianoconcert van Ferruccio Busoni uit 1904 geldt als één van de langste en nagenoeg meest onspeelbare pianoconcerten uit de klassieke-muziekliteratuur. Het duurt ongeveer 70 minuten, waarin de vijf delen zonder onderbreking in elkaar overgaan, en in het laatste deel zingt een mannenkoor. Er is zelfs een lange Wikipediapagina in het Engels aan gewijd, zie hier. Busoni wilde aanvankelijk een symfonisch werk componeren met een pianopartij als onderdeel, maar uiteindelijk werd die pianopartij zo uitgebreid dat hij het toch een pianoconcert noemde. Maar: een soloconcert is dit geenszins, het is een stuk waarin orkest als piano een gelijkwaardige rol hebben. Ik kocht er ooit een cd-opname van, en beluisterde het een paar jaar geleden in de auto. Toen kreeg ik er geen hoogte van, maar dat was eigenlijk ook wel te verwachten. Nu, in de zaal, vlogen die 70 minuten om. Het is een uiterst gevarieerd werk, niet klassiek en niet modern; eigenlijk zijn er nauwelijks dragende melodielijnen te horen. Maar er gebeurt zoveel dat je de tijd vergeet. Kirill Gerstein is een pleitbezorger van dit concert. Hij speelde het eerder bij de Berliner Philharmoniker en het Boston Symphony Orchestra, en nu dus ook in Lissabon. De Fin Hannu Lintu is Lorenzo Viotti opgevolgd als chefdirigent van het Gulbenkian Orkest en hij dirigeerde dit concert met evenveel autoriteit als Gerstein piano speelde. Voor de pauze een fraaie uitvoering van de Derde symfonie van Sibelius. Ik ken het stuk door en door, het is een meesterwerk. Geen alledaags programma, maar de zaal was uitverkocht en het publiek luisterde ademloos en gaf de uitvoeringen de hulde die het verdiende. Bovenin een foto van Busoni, rond 1905 gemaakt.

08 december 2024

Concert 27 oktober 2024

Zondag 27 oktober 2024, Centro Cultural de Belém
Akademie für Alte Musik Berlin
Carlo Vistoli, countertenor

J.S. Bach: Sinfonia uit Cantate Ich geh und suche mit Verlangen, BWV49
Vivaldi: Concert voor twee violen en orkest, RV522
J.S. Bach: Cantate Ich habe genug, BWV82
Vivaldi: Stabat mater, RV621
Händel: Concerto grosso op. 3 nr. 3, HWV314
Vivaldi: Nisi dominus, RV608

Een verrukkelijk zondag-namiddagconcert in de mooie grote zaal van het cultureel centrum van Belém. Ik kende de Akademie für Alte Musik alleen van naam, en dan nu de gelegenheid het ensemble live te horen. Ze brachten een uiterst levendig gespeeld programma met louter hoogtepunten. Ik beluister in de auto de laatste tijd veel Vivaldi: ik kocht ooit een cd-box met 7 cd's met alle soloconcerten, uitgevoerd o.l.v. Trevor Pinnock. Het is louter feest, welk concert je ook beluistert. Eén van de bekendere is het Concert voor twee violen dat ook tijdens dit concert werd gespeeld, met de aanvoerders van de eerste en tweede violen als solisten. Naast in de Cantate Ich habe genug (die met de bekende aria Schlummert ein) soleerde Carlo Vistoli na de pauze de sterren van de hemel in Vivaldi's Stabat mater en Nisi dominus. Prachtige stukken die ik nog nooit eerder gehoord had; soms durfde je nauwelijks te ademen, zo mooi. Aan het slot van het concert vertelde Vistoli dat hij met het orkest van deze vocale Vivaldi's een cd heeft opgenomen, die binnenkort zou verschijnen. En kort geleden verscheen daarvan een lovende recensie in NRC Handelsblad. Ik ga 'm snel kopen! De foto hierboven is van het concert twee weken later in Parijs, van het net geplukt.