Concert 14 januari 2008

Maandag 14 januari 2008, Concertgebouw Amsterdam
Nederlands Philharmonisch Orkest o.l.v. Yakov Kreizberg
Liza Ferschtman, viool

Prokofiev: Vioolconcert nr. 2
Sjostakovitsj: Symfonie nr. 11

Ik denk dat ik ooit wel eens eerder naar een concert van het NedPho ben geweest, maar eerlijk gezegd zou ik dat moeten nazoeken in mijn eigen archieven. Het orkest hoor ik uiteraard vaak als operaorkest, maar als 'concertorkest' dus zelden (of nooit). Hoe dan ook: te weinig. Want tijdens dit concert bleek maar al te goed hoe hoogstaand dit orkest musiceert. Ik koos dit concert uit vanwege de Elfde van Sjostakovitsj. Ik heb twee cd-opnames ervan in de kast staan (KCO/Haitink en Philhadelphia/Jansons), maar hoorde die cd's nog niet in hun geheel. Wel hoorde ik deze symfonie eens eerder live, door het San Fransisco Symphony o.l.v. Michael Tilson-Thomas, ook in het Concertgebouw. Dat was in september 2000, lang geleden, maar ik herinner me het nog steeds als een bijzondere ervaring. Die herinnering gekoppeld aan het feit dat ik Kreizberg nog nooit eerder live hoorde: ziehier de redenen van de aanschaf van dat losse kaartje. En ja, die Elfde is een bijzonder stuk. Eigenlijk een uur lang dreiging en ongemak; een symfonie die in stijl, toegankelijkheid en emotionele uitwerking valt te vergelijken met de nummers 5, 7 en 8. Kreizberg dirigeerde met hart en ziel, bezielend, uit het hoofd. Het orkest floreert hoorbaar onder zijn dirigentschap. Tijdens het applaus gaf hij het orkest alle credits, ging niet óp de bok staan; zo'n showdirigent is het dus niet. Zelfs de altviolen die in het derde deel zo'n fraai aandeel hebben liet hij apart opstaan. Zijn begeleiding van het Tweede vioolconcert van Prokofiev was ook al zo krachtig en harmonieus. Violiste Ferschtman speelde evenzeer spitsvondig en glanzend. Ik houd geenszins van Prokofiev, juist door zijn ongemakkelijke stijl die ook dit concert kenmerkt, maar ik heb zeer geboeid geluisterd!
Terwijl ik dit schrijf heb ik op de koptelefoon de opname van de Elfde van Sjostakovitsj door het Concertgebouworkest en Haitink. Zeer fraaie uitvoering, goed orkest en fraaie opname, maar toch minder doorleefd dan ik tijdens dit concert hoorde. Wetenswaardigheid: in tegenstelling tot bijna alle andere ontelbare opnames die Haitink en het Concertgebouworkest maakten, werd deze Elfde (van 2 tot 4 mei 1983) opgenomen zónder ook tijdens concerten gespeeld te worden! Repeteren, opnemen, wegleggen! Hoe jammer eigenlijk. Hopelijk neemt Jansons de symfonie eens hier in Amsterdam op het repertoire!